“23.7% e të rinjve në Maqedoni nuk studiojnë, nuk punojnë dhe nuk trajnohen
Në Ditën Ndërkombëtare të të Rinjve, më 12 gusht, organizata joqeveritare “Hera” ngre alarmin për situatën shqetësuese të të rinjve në Maqedoninë e Veriut, shkruan Flaka Media. Sipas të dhënave zyrtare, 23.7% e të rinjve të moshës 15–29 vjeç janë NEET – as në arsimin formal, as në punë apo trajnime – përqindje shumë më e lartë se mesatarja evropiane, që tregon mungesë serioze të kujdesit sistemik ndaj kësaj gjenerate.
“Hera” thekson se të rinjtë përballen me shumë sfida: papunësi të lartë, cilësi të ulët të arsimit, mungesë të shërbimeve shëndetësore për të rinjtë, pak mbështetje institucionale, mungesë hapësirash të sigurta publike, dhe korruptim. Kjo i detyron të kërkojnë perspektivë jashtë vendit.
Sipas Strategjisë Kombëtare për të Rinj 2023–2027:
“Më shumë se dy të tretat e të rinjve ndjejnë se nuk janë përfshirë si duhet në procesin e vendimmarrjes dhe 70% nuk janë të interesuar për politikë.”
“51.4% mendojnë se autoritetet nuk kujdesen për nevojat e tyre, ndërsa vetëm 1.1% besojnë se kjo kujdesje është e plotë.”
“73.7% nuk janë përfshirë apo konsultuar nga institucionet lokale ose qendrore në vendimmarrje.”
“74.4% nuk bëjnë pjesë në asnjë organizatë apo formë tjetër organizimi.”
Megjithatë, Ligji për pjesëmarrjen e të rinjve në politikë dhe politika rinore, në fuqi nga viti 2020, zbatohet shumë pak në nivel lokal: vetëm 19 komuna kanë këshilla rinore të formuara, dhe vetëm 7 komuna kanë miratuar strategji rinore lokale.
Gjendja me shëndetin mendor është gjithashtu shqetësuese:
“64% e vajzave 15-vjeçare përjetojnë dy ose më shumë simptoma psikosomatike javore, dhe 53% kanë gjendje depresive.”
Rritet edhe dhuna, ndaj kërkohen programe për përmirësimin e shëndetit mendor të fëmijëve dhe të rinjve.
Në prag të zgjedhjeve lokale, “Hera” i bën thirrje kandidatëve të konsultohen me të rinjtë për programet e tyre dhe të marrin masa konkrete, jo vetëm premtime.
Mes kërkesave janë:
Formimi i këshillave rinore funksionale në çdo komunë, me kompetenca reale dhe transparencë në zgjedhje;
Ndarja e fondeve specifike për politikat rinore me përfshirje aktive të të rinjve në menaxhimin e tyre;
Sigurimi i hapësirave publike falas dhe të sigurta për aktivitete rinore;
Mbështetja e punësimit të të rinjve me programe lokale për vetëpunësim, mentorim dhe subvencione;
Ngritja e shërbimeve lokale për shëndetin mendor;
Bashkëpunim me organizatat rinore për edukim joformal dhe programe kulturore;
Përfshirja e të rinjve në strategjitë lokale të zhvillimit.
Organizata përfundon:
“Ndalja e ikjes së të rinjve nuk zgjidhet me thirrje patriotike, por me investime konkrete dhe afatgjata në potencialin dhe kushte për jetesë.”
“Pushteti lokal është linja e parë e kontaktit me të rinjtë dhe aty duhet të fillojnë ndryshimet e vërteta.”
“I ftojmë institucionet, politikanët, mediat dhe shoqërinë civile të trajtojnë të rinjtë si partnerë të barabartë në vendimmarrje dhe krijim të së ardhmes.”
“Të rinjtë nuk janë vetëm e ardhmja, ata janë motor i ndryshimit – këtu dhe tani.” Flaka Media