Kush është Abu Mohammed al- Golani, lideri i kryengritjes së befasishme të Sirisë?

Gjatë dhjetë viteve të fundit, udhëheqësi militant sirin Abu Mohammed al-Golani ka punuar për të rikrijuar imazhin e tij publik dhe kryengritjen që ai komandon, duke hequr dorë nga lidhjet e gjata me Al-Kaedën dhe duke konsoliduar pushtetin, përpara se të dilte nga hija.

Tani al-Golani, 42 vjeç, kërkon të shfrytëzojë sërish momentin, duke i udhëhequr luftëtarët e tij në një ofensivë mahnitëse që i ka vënë ata nën kontrollin e qytetit më të madh të Sirisë, duke rindezur luftën e gjatë civile të vendit dhe duke ngritur pyetje të reja rreth mbajtjes së Presidentit Bashar Assad në pushtet.

Rritja dhe vendi i al-Golanit në krye të tij, janë dëshmi e një transformimi të jashtëzakonshëm. Suksesi i Al-Golanit në fushën e betejës, pason vite të tëra manovrimi mes organizatave ekstremiste, duke eliminuar konkurrentët dhe ish-aleatët.

Gjatë rrugës ai u largua për t’u distancuar nga Al-Kaeda, duke lustruar imazhin e tij dhe “qeverisë së shpëtimit” de-fakto të grupit të tij ekstremist, në një përpjekje për të fituar mbi qeveritë ndërkombëtare dhe pakicat fetare dhe etnike të vendit.

Duke e paraqitur veten si një kampion i pluralizmit dhe tolerancës, përpjekjet e al-Golanit për riemërtim u përpoqën të zgjeronin mbështetjen dhe legjitimitetin publik të grupit të tij.

Megjithatë, kishin kaluar vite që kur forcat opozitare të Sirisë, me bazë në veriperëndim të vendit, kishin bërë ndonjë përparim thelbësor ushtarak kundër Asadit. Qeveria e presidentit sirian, me mbështetjen e Iranit dhe Rusisë, ka mbajtur kontrollin e saj të rreth 70 përqind të vendit, në një ngërç që kishte lënë al-Golani dhe grupin e tij xhihadist Hayat Tahrir al-Sham, ose HTS, jashtë vëmendjes.

Por zbritja e rebelëve në Aleppo dhe qytetet përreth, së bashku me një koalicion grupesh të armatosura të mbështetura nga Turqia të quajtur Ushtria Kombëtare Siriane, ka tronditur situatën e tensionuar të Sirisë dhe ka lënë fqinjët e vendit të shkatërruar nga lufta në Jordani, Irak dhe Liban, të shqetësuar për këtë shpërthim që derdhet.

Lidhjet e Al-Golanit me Al-Kaedën shtrihen që në vitin 2003, kur ai iu bashkua ekstremistëve që luftonin me trupat amerikane në Irak. Ai u arrestua disa herë nga ushtria amerikane, por mbeti në Irak. Gjatë asaj kohe, al-Kaeda uzurpoi grupe të të njëjtit mendim dhe formoi Shtetin Islamik ekstremist të Irakut, të udhëhequr nga Abu Bakr al-Baghdadi.

Në vitin 2011, një kryengritje popullore kundër Asadit të Sirisë, shkaktoi një goditje brutale të qeverisë dhe çoi në luftë të gjithanshme. Rëndësia e Al-Golanit u rrit kur al-Baghdadi e dërgoi atë në Siri për të krijuar një degë të al-Kaedës, të quajtur Fronti Nusra. Shtetet e Bashkuara e cilësuan grupin e ri, një organizatë terroriste. Ky emërtim mbetet ende në fuqi dhe qeveria amerikane ka vendosur një shpërblim prej 10 milionë dollarësh për të.

Ndërsa lufta civile në Siri u intensifikua në vitin 2013, u rritën edhe ambiciet e al-Golanit. Ai sfidoi thirrjet e al-Baghdadit për të shpërbërë Frontin Nusra dhe për ta bashkuar atë me operacionin e al-Kaedës në Irak, për të formuar Shtetin Islamik të Irakut dhe Sirisë, ose ISIS.

Megjithatë, Al-Golani u zotua për besnikëri ndaj al-Kaedës, e cila më vonë u shkëput nga ISIS. Fronti Nusra luftoi ISIS-in dhe eliminoi një pjesë të madhe të konkurrencës së tij midis opozitës së armatosur siriane të Asadit. Në intervistën e tij të parë në vitin 2014, al-Golani e mbajti fytyrën të mbuluar, duke i thënë një gazetari të rrjetit të Katarit Al-Jazeera se ai refuzoi bisedimet politike në Gjenevë për t’i dhënë fund konfliktit. Ai tha se qëllimi i tij ishte të shihte Sirinë të sundohej sipas ligjit islamik dhe bëri të qartë se nuk kishte vend për pakicat alavite, Shiite, druze dhe të krishterë të vendit.

Në vitin 2016, al-Golani zbuloi fytyrën e tij për publikun për herë të parë në një video-mesazh, që njoftonte se grupi i tij po riemërtohej Jabhat Fateh al-Sham dhe do të ndërpriste lidhjet e tij me al-Kaedën.

“Kjo organizatë e re nuk ka lidhje me asnjë entitet të jashtëm,” tha ai në videon e filmuar me veshje ushtarake dhe një çallmë.

Lëvizja i hapi rrugën al-Golanit për të vendosur kontrollin e plotë mbi grupet militante të përçarë. Një vit më vonë, aleanca e tij u riemërua përsëri si HTS, ndërsa grupet u bashkuan, duke konsoliduar fuqinë e al-Golanit në provincën Idlib të Sirisë veriperëndimore.

Më pas, HTS u përlesh me militant të pavarur islamikë, të cilët kundërshtuan bashkimin, duke e inkurajuar më tej al-Golani dhe grupin e tij si fuqinë kryesore në Sirinë veriperëndimore, të aftë për të sunduar me një dorë të hekurt.

Me fuqinë e tij të konsoliduar, al-Golani vuri në lëvizje një transformim, që pakkush mund ta imagjinonte. Duke zëvendësuar veshjen e tij ushtarake me këmishë dhe pantallona, ​​ai filloi të bënte thirrje për tolerancë fetare dhe pluralizëm. Ai i bëri thirrje komunitetit Druze në Idlib, të cilin Fronti Nusra e kishte shënjestruar më parë, dhe vizitoi familjet e kurdëve që u vranë nga milicitë e mbështetur nga Turqia.

Në vitin 2021, al-Golani pati intervistën e tij të parë me një gazetar amerikan në PBS. I veshur me një xhaketë sportive, me flokët e tij të shkurtër të zhveshur mbrapa, lideri tani më i butë i HTS, tha se grupi i tij nuk përbënte kërcënim për Perëndimin dhe se sanksionet e vendosura kundër tij ishin të padrejta.

“Po, ne kemi kritikuar politikat perëndimore,” tha ai. “Por të bësh një luftë kundër Shteteve të Bashkuara ose Evropës nga Siria, kjo nuk është e vërtetë. Ne nuk thamë se donim të luftonim.”/ AF – France 24.