Rrëzimi i aeroplanit ku ishte Prigozhin, çfarë dihet dhe çfarë ende nuk dihet?

Yevgeny Prigozhin, kreu i Wagnerit i cili në qershor u përpoq të rrëzonte udhëheqjen ushtarake të Rusisë, ishte në aeroplanin që u rrëzua të mërkurën, ku sipas zyrtarëve rusë, vdiqën të gjithë pasagjerët.

Megjithëse identifikimi zyrtar i trupit të Prigozhin nuk është konfirmuar ende, një kanal Telegram i lidhur me Wagner, “Zona Grey”, tha se ai kishte vdekur, duke thënë se është vrarë nga njerëz të paidentifikuar që i quajtën “tradhtarë të Rusisë”.

Le të fillojmë me pyetjen kryesore:

Kush e bëri?

Zyrtarisht, nuk e dimë.

Jozyrtarisht, nëse nuk do të ishte presidenti Putin, do të ishte një nga kthesat më të mëdha të komplotit të sagës së gjatë të Wagnerit.

Rebelimi jetëshkurtër i Prigozhin u pa si sfida më e madhe për autoritetin e Putinit që kur ai erdhi në pushtet dhe është motiv më se i mjaftueshëm për një njeri që nuk është i huaj për atentat.

Reagimi ndërkombëtar ndaj rrëzimit të aeroplanit nuk ishte as i kujdesshëm dhe as delikat.

“Nuk e di me të vërtetë se çfarë ndodhi, por nuk jam i befasuar”, ka thënë presidenti i Shteteve të Bashkuara, Joe Biden, shkruan KyivPost, transmeton Klankosova.tv.

“Nuk ka shumë gjëra që ndodhin në Rusi që (Presidenti) Putin nuk është prapa. Por nuk di aq sa për të ditur përgjigjen.”

Ndihmësi presidencial ukrainas, Mykhaylo Podolyak tha në mediat sociale se rrëzimi i aeroplanit ishte “një sinjal nga Putin për elitat e Rusisë përpara zgjedhjeve të vitit 2024.

“Kujdes! Pabesia është e barabartë me vdekjen.”

Instituti për Studimin e Luftës (ISW) tha se Putin “pothuajse padyshim” urdhëroi vdekjen e Prigozhin.

“Do të ishte jashtëzakonisht e pamundur të ekzekutohej Prigozhin pa urdhrin e Putinit”, tha ky institut.

Çfarë tha Putini?

Asgjë deri tani. Putin ka mbajtur një fjalim për 80-vjetorin e betejës së Kurskut në Luftën e Dytë Botërore, por nuk e përmendi rrëzimin dhe përshëndeti siç u shpreh ai, “të gjithë ushtarët tanë që po luftojnë me guxim dhe vendosmëri” në operacionin ushtarak special në Ukrainë.

Kremlini dhe ministria e mbrojtjes nuk kanë reaguar ende.

Cili ishte shkaku i rrëzimit?

Çfarë e shkaktoi rrëzimin e aeroplanit nuk dihet sigurt në këtë fazë, por sipas të dhënave të gjurmimit të fluturimit, gjithçka ishte mirë deri në një rënie të shpejtë në 30 sekondat e tij të fundit.

“Çfarëdo që ndodhi, ndodhi shpejt,” i tha Reutersit, Ian Petchenik i “Flightradar24”.

Aeroplani, një aeroplan ekzekutiv brazilian “Embraer” (EMBR3.SA) “Legacy 600”, ka një rekord mjaft të fortë sigurie, duke regjistruar vetëm një aksident në mbi 20 vjet shërbim.

Videot e postuara në mediat sociale tregojnë atë që disa kanë pretenduar se është gjurma e tymit të një rakete kundërajrore, megjithëse kjo teori nuk është konfirmuar ende.

Çfarë dimë me siguri?

Ministria ruse për situata emergjente njoftoi të mërkurën rrëzimin e një aeroplani privat që udhëtonte mes Moskës dhe Shën Petersburgut.

Sipas informacioneve paraprake, të 10 personat në bord vdiqën, përfshirë tre anëtarë të ekuipazhit, tha ministria.

Agjencia ruse e aviacionit më vonë tha se shefi i Wagner ishte në bordin e avionit.

“Sipas linjës ajrore, pasagjerët ishin në bordin e avionit “Embraer-135” (EBM-135BJ), Prigozhin, Yevgeny,” tha Rosaviatsia.

Ai renditi gjithashtu Dmitry Utkin, një figurë që menaxhoi operacionet e Wagnerit dhe dyshohet se shërbeu në inteligjencën ushtarake ruse.

Trupat e tetë personave janë gjetur deri më tani në vendin e rrëzimit, tha RIA Novosti duke cituar shërbimet e urgjencës.

Pamjet e postuara në mediat sociale supozohet se tregojnë rrënojat e aeroplanit që digjej në një fushë.

Zyrtarët rusë të zbatimit të ligjit po qëndronin roje në vendin e përplasjes pranë fshatit Kuzhenkino në rajonin Tver herët të enjten, treguan disa pamje të AFP-së.

Si po reagojnë rusët?

Në Shën Petersburg, njerëzit vendosën lule dhe materiale me logon e kafkës së Wagnerit në një memorial të improvizuar jashtë selisë së grupit privat mercenar, thanë gazetarët e AFP-së.

“Djema, thjesht nuk kemi fjalë tani,” tha një burrë i maskuar dhe anëtarë të dyshuar të Wagner.

“Le të mbështesim Yevgeny Viktorovich (Prigozhin) dhe të gjithë komandantët tanë. Ne kemi nevojë për mbështetjen tuaj tani.”

A do të ketë hetim zyrtar?

Rosaviatsia tha se ngriti një komision të posaçëm për të hetuar rrëzimin e aeroplait që i përkiste “MNT-Aero”.

Komiteti Hetues i Rusisë, i cili heton krimet e rënda, tha se hapi një hetim për përplasjen.

Sfondi

Prigozhin ishte në qendër të vëmendjes gjatë ofensivës së Rusisë në Ukrainë, e nisur më 24 shkurt 2022, pasi kishte vepruar më parë në hije.

Ai udhëhoqi kapjen e disa qyteteve të Ukrainës duke përfshirë Bakhmutin dhe kritikoi ashpër udhëheqjen ushtarake konvencionale të Rusisë.

Por, Prigozhin ishte përfshirë në një luftë të ashpër disamujore për pushtet me ministrinë ruse të mbrojtjes, të cilën ai e akuzoi se po përpiqej të “vjedhte” fitoret e Ëagner.

Tensionet degjeneruan në një rebelim jetëshkurtër më 23 dhe 24 qershor.

Mijëra mercenarë morën armët dhe marshuan nga Rusia jugore drejt Moskës me synimin për të rrëzuar udhëheqësit ushtarakë të vendit.

Rebelimi përfundoi me një marrëveshje sipas së cilës Prigozhini pritej të transferohej në Bjellorusinë fqinje me disa nga njerëzit e tij, ku ata filluan të stërvitnin forcat speciale të vendit ish-sovjetik.

Por, fati i Prigozhini mbeti i paqartë, ai dukej se gëzonte njëfarë lirie dhe mori pjesë në një takim në Kremlin, ku refuzoi të dorëzonte komandën e grupit të tij mercenar.

Megjithatë, ai mbeti kryesisht larg syrit të publikut.

Kanali i tij në Telegram, ku ai zakonisht komunikonte, ka qenë joaktiv që nga fundi i qershorit. Kanalet Telegram të lidhura me Wagner-in në vend të kësaj supozohet se edhe ato transmetonin mesazhe të rralla.

Të hënën, u qarkulluan video që tregonin se Prigozhin ishte në Afrikë, të cilën ai u zotua ta bënte “më të lirë”.

Grupi mercenar mban një prani të fortë ushtarake në kontinent, ku ka partneritet me disa vende, duke përfshirë Malin dhe Republika e Afrikës Qendrore.