Dezinformimi një kërcënim potencial për demokracinë dhe mashtrimi

Mr.Ali Hertica

Zgjedhjet formojnë themelin e demokracisë sonë,prandaj është thelbësore që ato të zhvillohen pa probleme, saktë, transparente dhe demokratike. Organizimi i zgjedhjeve, makinat e votimit dhe procesi i numërimit të votave janë të siguruara mirë në Kosovë. Fatkeqësisht, përgatitjet zgjedhore dhe vetë zgjedhjet përdoren rregullisht nga aktorë vendas dhe të huaj për të ndikuar dhe përhapur dezinformimin. Ekziston një probabilitet i lartë që një sasi e madhe informacioni të pasaktë dhe mashtrues të përhapet përmes mediave (sociale) në periudhën para dhe gjatë zgjedhjeve. Qeveria u bën thirrje të gjithëve të qëndrojnë kritikë dhe vigjilentë.Dezinformimi është një term kolektiv për të gjitha format e mundshme të informacionit të rremë, të pasaktë ose mashtrues që krijohet dhe shpërndahet qëllimisht me qëllimin për të ndikuar në opinione ose sjellje, për të fituar para ose për të dëmtuar shoqërinë duke, për shembull, polarizuar ose minuar demokracinë tonë. Vendet (qeveritë), grupet e lobimit, organizatat specifike dhe madje edhe individët përhapin dezinformimin për t’i shërbyer axhendave të tyre. Në kontekstin e zgjedhjeve, qëllimi i aktorëve të tillë nuk është aq shumë të bindin votuesit për një të vërtetë alternative, por më tepër të ngjallin dyshime tek popullata, duke e bërë më të vështirë dallimin midis informacionit të saktë dhe të pasaktë, dhe midis fakteve dhe opinioneve. Kjo mund të çojë në paqëndrueshmëri dhe përçarje të mëtejshme brenda shoqërisë sonë. Për më tepër, informacioni mashtrues mund të përhapet gjithashtu për të mbjellë dyshime në lidhje me legjitimitetin, sigurinë dhe besueshmërinë e procesit të votimit dhe sistemeve teknike.

Dezinformimi dhe format dhe teknikat e tjera të ndikimit, pra, përbëjnë një kërcënim potencial për demokracinë tonë. Disa zgjedhje të fundit jashtë vendit kanë treguar fuqimisht se aktorë të caktuar (individë, grupe, grupe lobimi dhe madje edhe shtete) janë përpjekur të ndikojnë në procesin e votimit. Ne nuk mund ta përjashtojmë mundësinë që aktorë të caktuar gjithashtu të përpiqen të ndikojnë në zgjedhjet në vendin tonë. Prandaj, është e rëndësishme që të jemi të vetëdijshëm për këtë rrezik potencial dhe të përgatitemi për t’i rezistuar atij, si qeveri ashtu edhe si shoqëri.Teknologjitë moderne dhe inteligjenca artificiale mund të vendosen dhe të lehtësojnë përpjekjet e phishing-ut, krimin kibernetik dhe manipulimin e informacionit. Merrni për shembull deepfakes, të cilat janë imazhe audio dhe video të modifikuara ose të manipuluara duke përdorur inteligjencën artificiale. Kjo lejon krijimin e videove në të cilat njerëzit thonë ose bëjnë gjëra që nuk i kanë thënë ose bërë kurrë. Këto teknologji përziejnë informacionin e krijuar me fakte, ose hasim, ndër të tjera, llogari të automatizuara të përdorura për rrjete ndjekësish të rremë, video të manipuluara ose reklama të synuara. Mediat sociale kanë një ndikim të madh në këtë drejtim, pasi janë burimi kryesor për shumë njerëz për të gjetur, lexuar, shikuar dhe ndarë lajme.

Për më tepër, platformat e mediave sociale përdorin algoritme të caktuara për të arritur votuesit dhe për të përhapur mesazhet e aktivistëve. Këto algoritme ju bllokojnë në një lloj flluskë informacioni që konfirmon pikëpamjet tuaja, kështu që nuk jeni më të sfiduar të jeni kritik dhe të vini në dyshim idetë tuaja. Bot-etPër më tepër, ka një rritje të bot-eve sociale, të cilat përbëhen nga llogari të rreme në mediat sociale që paraqiten si njerëz të vërtetë. Këta bot mund të ushtrojnë ndikim duke përhapur gjuhë urrejtjeje, duke nxitur kështu njerëzit ose duke ndikuar në opinionin publik. Hashtag-et mund të krijohen gjithashtu që riprodhojnë mendimet e shumë pak njerëzve, por ndahen nga një numër i madh botësh, duke dhënë përshtypjen se shumë njerëz i ndajnë këto mendime. Për më tepër, troll-ët e internetit mbeten një fenomen i përhapur, ku një person i vërtetë mbjell përçarje në mediat sociale dhe përpiqet të frustrojë dhe zemërojë grupe të caktuara njerëzish.Megjithatë, dezinformimi sigurisht që nuk përhapet vetëm përmes teknologjisë. Individë ose ndikues me një axhendë specifike, grupe lobimi, organizata, etj., gjithashtu mund të përhapin qëllimisht informacione të rreme ose të dekontekstualizuara, pavarësisht nëse janë amplifikuar apo jo nga mjetet teknologjike. Në këtë mënyrë, ata përpiqen të nxisin një axhendë specifike.