Çfarë na tregojnë kriptat e Spitalit Ca’ Granda për mjekësinë e shekullit të 17-të

Mes viteve 1637 dhe 1697, mijëra trupa u varrosën nën një spital historik në Milano. E ndërtuar për të mbajtur trupat derisa të dekompozoheshin, kripta e Ospedale Maggiore-s u përdor derisa hapësira e kufizuar dhe erërat e rënda detyruan spitalin të gjente një vend tjetër për të depozituar të vdekurit.

Megjithatë, trupat nën Ospedale Maggiore, i njohur më gjerësisht si spitali Ca’ Granda, nuk janë harruar. Që nga viti 2010, një ekip studiuesish nga Universiteti i Milanos dhe Fondazione IRCCS Ca’ Granda Ospedale Maggiore Policlinico ka punuar për të nxjerrë dhe studiuar përmbajtjen e kriptës së vjetër të spitalit, me qëllim të zbulimit të më shumë të dhënave për njerëzit dhe mjekësinë e Milanos së shekullit të 17-të.

“Studimi i mbetjeve të tyre synon t’u rikthejë një identitet të përgjithshëm dhe një histori secilës prej këtyre personave,” shkruan ekipi në një studim të vitit 2022, “dhe të shqyrtojë praktikat dhe terapinë e këtij spitali të jashtëzakonshëm.”

Kur Ca’ Granda u themelua në vitin 1456, misioni i tij ishte i thjeshtë: të ofronte ndihmë për të sëmurët dhe të plagosurit e qytetit të Milanos, veçanërisht për shtresat më të varfra. Për shekuj me radhë, spitali historik e përmbushi këtë mision, duke ndihmuar pacientë me çdo lloj sëmundjeje. Në fakt, për një kohë të gjatë spitali shërbeu si model për mjekësinë në Europë, duke fituar reputacion për trajtime dhe terapi novatore.

Në vitet 1600, një kriptë u ndërtua nën një kishë në territorin e spitalit, e cila përfundimisht u mbush me mijëra kufoma. E përbërë nga 14 dhoma, secila rreth 2.1 metra e lartë, kripta mbulon një sipërfaqe totale prej mbi 360 metra katrorë.

Fillimisht, kripta ishte menduar të mbante kufomat derisa të dekompozoheshin në skelete, e më pas ato do të zhvendoseshin në një tjetër zonë varrimi brenda spitalit. Por kushtet e freskëta të dhomave dhe vështirësia për të lëvizur përmbajtjen e tyre bënë që trupat të qëndronin aty pa u dekompozuar, gjë që çoi në mbylljen e kriptës në vitet 1690.

Sot, studiuesit dyshojnë se në kriptë ndodhen rreth dy milionë kocka, të përziera me objekte të tjera si qeramika, monedha dhe rroba. Ndërsa shtresat e poshtme të dhomave përmbajnë skelete nga individë të veçantë, shtresat e sipërme përmbajnë një rrëmujë kockash nga shumë pacientë, rezultat i përdorimit të vazhdueshëm të kriptës midis viteve 1637 dhe 1697 dhe përpjekjeve të shumta të spitalit për të strehuar gjithnjë e më shumë kufoma.

Që nga viti 2010, studiuesit kanë analizuar mbi 300,000 kocka nga dhomat e kriptës. Vlerësimet e tyre kanë treguar se kockat i përkisnin pacientëve meshkuj dhe femra, të rinj dhe të moshuar, shumë prej të cilëve shfaqnin shenja dëmtimi në kafka dhe dhëmbë. Të lidhura me periudha stresi, sëmundjeje dhe kequshqyerjeje, këto shenja sugjerojnë se shumica e trupave të varrosur në Ca’ Granda vinin nga shtresat e varfra të Milanos, duke konfirmuar se trajtimet e spitalit ishin me të vërtetë të aksesueshme për të gjithë.

Dëmtimet e zbuluara në kriptë janë të larmishme, ashtu si edhe sëmundjet, të cilat përfshijnë probleme dentare, artikulare dhe sifiliz. Nuk është për t’u habitur që mes kockave duken shenja ndërhyrjesh kirurgjikale dhe autopsish, të përziera me gjurmë trajtimesh të tjera.

Në fakt, studime kimike të përmbajtjes së dhomave nga vitet 2015 dhe 2021 sugjerojnë, për shembull, se spitali mund të ketë trajtuar pacientët me metale të rënda si plumbi dhe merkur. Ndërkohë, një analizë e vitit 2023 gjeti gjurmë të konsumimit të kanabisit në disa nga trupat e kriptës, ndërsa një studim i ngjashëm i një artikulli të vitit 2024 mbështet konsumimin e kokës, një bimë psikoaktive që sot përpunohet në kokainë.

Në studimin e tyre të vitit 2022 në revistën Medical History, studiuesit theksojnë se këto gjurmë kimike mund të krahasohen me burimet e shkruara të spitalit për të rindërtuar gamën e trajtimeve që ishin në dispozicion të shtresave të varfra të Milanos.

“Ekzaminimi i këtyre skeleteve,” deklarojnë studiuesit në studim, “ofron një pamje jo vetëm të këtij spitali të veçantë, por edhe të një epoke të lashtë.” / Discover Magazine – Syri.net