Shkencëtarët zbulojnë çfarë ndodh në tru të tifozëve të futbollit kur ekipi i tyre humbet

Çdo herë që ekipi juaj shënon, fiton apo humbet, aktiviteti “ekstrem” në tru mund të përcaktojë se çfarë do të bëni më pas, tregon një studim i ri.

Shkencëtarët në Kili skanuan trurin e tifozëve të futbollit për të parë se si ndryshonte rrjedha e gjakut teksa ata shihnin ekipin e tyre të fitojë ose të humbasë.

Rezultatet treguan se kur ekipi i tyre shënonte, aktivizohej zona e trurit e lidhur me kënaqësinë dhe shpërblimin, duke çliruar kimikate të këndshme si dopamina.

Por kur ekipi humbte, një zonë tjetër e trurit, e përfshirë në introspektivë, aktivizohej, duke i ndihmuar tifozët të kuptonin dhe të përpunonin atë që kishte ndodhur.

Me fjalë të tjera, ndihemi mirë kur shohim gol të ekipit tonë, por kur rivalët shënojnë, truri ynë përpiqet të racionalizojë humbjen.

Francisco Zamorano Mendieta, autori kryesor i studimit në Clínica Alemana de Santiago, tha:

“Dedicimi i thellë ndaj ekipit ndikon në aktivitetin nervor. Fitoret e rëndësishme aktivizojnë më shumë rrjetet e shpërblimit në tru krahasuar me fitoret ndaj ekipeve jo-rivale. Këto rrjete formohen që në fëmijëri.”

Shkencëtarët vëzhguan 60 meshkuj të shëndetshëm, moshë 20–45 vjeç, tifozë të dy klubeve rivalë kiliane – Colo-Colo dhe Club Universidad de Chile. Tifozët e futbollit janë të njohur për pasionin e tyre, duke i bërë ata ideal për studimin e emocioneve ekstreme dhe aktivitetit të trurit.

Pjesëmarrësit panë një përmbledhje me 63 gola, duke përfshirë golat e ekipit të tyre, të rivalëve dhe të ekipeve neutrale. Ndërsa ndiqnin ndeshjet, shkencëtarët përdorën fMRI (imazheria funksionale e trurit) për të matur aktivitetin në tru dhe plotësuan një pyetësor për të matur “fanatizmin” e tifozëve, përfshirë prirjen për dhunë dhe ndjenjën e përkatësisë.

Rezultatet treguan ndryshime dramatike në tru brenda sekondash kur ekipi fitonte ose humbte.

Fitoret aktivizojnë sistemin e shpërblimit në tru, duke çliruar neurotransmetues si dopamina dhe acetilkolina, që krijojnë ndjenja kënaqësie dhe motivimi.

Humbjet aktivizojnë rrjetin e “mentalizimit”, që ndihmon tifozët të mendojnë për gjendjet mendore të vetes dhe të tjerëve, duke lehtësuar dhimbjen e humbjes.

Sa më i madh pasioni dhe fanatizmi i tifozit, aq më shumë reagim kimik ndodh në tru gjatë momenteve dramatike – duke i bërë tifozët të “shpërthejnë” papritmas, edhe pse normalisht duket se janë të qetë.

Më shqetësues, humbjet mund të pengojnë mekanizmat e kontrollit njohës, duke rritur rrezikun për sjellje të dhunshme. Humbja mund të çojë në inhibimin e lidhjes midis sistemit limbik dhe korteksit frontal, duke reduktuar aftësinë për të menaxhuar emocione dhe vendimmarrje.

Studimi, i publikuar në revistën Radiology, mund të shërbejë si model për të studiuar identitetin social dhe përpunimin emocional në situata konkurruese.

Dr Mendieta përfundon:

“Fanatizmi në futboll është një model me realitet të lartë ekologjik, me pasoja të matshme për shëndetin dhe sjelljen kolektive. Ky model mund të vlejë edhe për konflikte politike ose sektare – kur shpërblimi rritet dhe kontrolli bie.”