Rusia po largohet nga një marrëveshje e rëndësishme me SHBA-në është plutoniumi nga armët bërthamore

Dhoma e ulët e parlamentit të Rusisë miratoi sot tërheqjen nga një marrëveshje me Shtetet e Bashkuara për të zvogëluar rezervat e tyre të mëdha të plutoniumit të gradës së armëve, të mbetura nga mijëra koka bërthamore të Luftës së Ftohtë.

Marrëveshja për Menaxhimin dhe Asgjësimin e Plutoniumit (PMDA), e nënshkruar në vitin 2000, i detyroi Shtetet e Bashkuara dhe Rusinë të asgjësonin të paktën 34 ton plutonium të gradës së armëve, që sipas zyrtarëve amerikanë korrespondon me sasinë e elementit për deri në 17,000 koka bërthamore. Marrëveshja hyri në fuqi në vitin 2011.

Si rusët ashtu edhe amerikanët kanë rezerva të mëdha plutoniumi.
“Shtetet e Bashkuara kanë ndërmarrë një sërë hapash të rinj anti-turk që ndryshojnë rrënjësisht ekuilibrin strategjik që mbizotëronte në kohën e Marrëveshjes dhe krijojnë kërcënime shtesë për stabilitetin strategjik”, shpjegojnë autoritetet ruse tërheqjen e tyre nga pakti.

Pas çmontimit të mijëra kokave bërthamore pas Luftës së Ftohtë, si Moska ashtu edhe Uashingtoni kanë ende rezerva të mëdha plutoniumi të klasit të parë për armë, ruajtja e të cilave ishte e kushtueshme dhe paraqiste një rrezik potencial përhapjeje.

Qëllimi i PMDA-së ishte asgjësimi i plutoniumit të klasit të armëve duke e shndërruar atë në forma më të sigurta, siç është karburanti me oksid të përzier (MOX), ose duke çliruar plutoniumin në reaktorët me neutrone të shpejta për të prodhuar energji elektrike.

Deri tani, fuqitë më të mëdha bërthamore në botë
Në vitin 2016, Rusia pezulloi zbatimin e marrëveshjes, duke përmendur sanksionet e SHBA-së dhe ato që i quajti akte armiqësore kundër Rusisë, pastaj zgjerimin e NATO-s dhe ndryshimet në mënyrën se si Shtetet e Bashkuara asgjësojnë plutoniumin e tyre.

Rusia tha në atë kohë se Shtetet e Bashkuara nuk e kishin zbatuar marrëveshjen pasi Uashingtoni, pa miratimin rus, thjesht e holloi plutoniumin dhe e asgjësoi atë.

Rusia dhe Shtetet e Bashkuara janë deri tani fuqitë më të mëdha bërthamore në botë dhe së bashku kontrollojnë rreth 8,000 koka bërthamore, ende shumë më poshtë rekordit prej 73,000 kokash bërthamore në vitin 1986, sipas Federatës së Shkencëtarëve Amerikanë.