Politikanët planifikojnë, qytetarët fshijnë gjithnjë e më shumë produkte nga buxheti ushqimor

Enti Shtetëror i Statistikave llogariti vitin e kaluar se gjatë tre viteve të fundit qytetarët tanë shpenzojnë pothuajse 70 për qind vetëm për ushqim, pije dhe nevoja bazë për shtëpinë. Sipas Sindikatës, shporta minimale tregon se nuk mund të jetosh as me kaq para dhe se është e nevojshme rritja e menjëhershme e pagave, shkruan Sloboden Peçat, përcjell PressOnline.al.

Ministria e Ekonomisë dhe Punës ende pret komentet e anëtareve të Këshillit Ekonomik-Social dhe nga këto varet nëse shporta e re mesatare e konsumit do të shohë “dritën e ditës” para zgjedhjeve lokale. Ministri Besar Durmishi në seancën e fundit të KES-it prezantoi procesin për përgatitjen e shportës së re, si dhe metodologjinë zyrtare për llogaritje, për të cilën duhet të shprehen punëdhënësit dhe sindikatat dhe më pas të finalizohet, thonë nga Ministria e Ekonomisë dhe Punës për “Slloboden Peçat”, përcjell PressOnline.al.

Ministri Durmishi disa herë theksoi se shporta e re e konsumit do të përfshijë të dhëna reale për sa i duhet një familjeje katër anëtarëshe për një muaj, në pjesën e ushqimit, pijeve, veshjeve… Enti Shtetëror i Statistikës llogariti vitin e kaluar se gjatë tre viteve të fundit qytetarët tanë shpenzojnë pothuajse 70 për qind vetëm për ushqim, pije dhe nevoja bazë për shtëpinë.

Nuk kemi asgjë kundër shportës që publikojnë sindikatat, por ajo është e papërshtatshme dhe jo reale, sepse shifrat nuk janë të sakta – theksoi së fundmi Durmishi.

Siç mësojmë në mënyrë jozyrtare, shporta do të bazohet në të dhëna nga Enti Shtetëror i Statistikave, do të llogaritet për një familje me 4 anëtarë, do të përfshijë 101 produkte që përbëjnë përqindjen më të madhe të shpenzimeve totale për ushqim dhe pije joalkoolike për një familje, frutat dhe perimet do të jenë me karakter sezonal dhe të dhënat do të mblidhen nga të paktën 6 supermarkete. Nga kjo shportë përjashtohen duhani dhe cigaret, alkooli (sepse nuk përfshihen as në shportat minimale dhe mesatare të konsumit në vendet e rajonit), si dhe qiraja, sepse sipas Regjistrimit të Popullsisë 2021, 90 për qind e familjeve jetojnë në banesa të tyre.

Ende presim mendimet nga të gjitha palët relevante që janë anëtare të KES-it. Pastaj, në varësi të përmbajtjes së tyre, ato do të përfshihen në versionin final – shtojnë nga Ministria e Ekonomisë dhe Punës.

Ndërkohë, LSM nuk ndryshon qëndrimin se shporta minimale sindikale është një model real për llogaritjen e kostos së jetesës. Ata shpjegojnë se vlera e llogaritjes së re për vitin 2023 përfshin shpenzimet e nevojshme të një familjeje me dy prindër dhe dy fëmijë që janë nxënës dhe jetojnë në një banesë 60 m² në pronësi.

Supozojmë se një familje blen vetëm produktet bazë ushqimore dhe bën krahasime të çmimeve duke kërkuar ato më të lira. Mund të përballojnë vetëm produktet bazë për shtëpinë. Kur blejnë veshje, gjithmonë preferojnë produktet me zbritje. Kanë një makinë të vogël, ndërsa fëmija më i madh ka biletë mujore për transportin publik. Të gjithë anëtarët e familjes janë të shëndetshëm dhe përdorin kryesisht shërbime preventive ose më të nevojshme shëndetësore. Nuk mund të hanë në restorante; vetëm dy herë në muaj mund të konsumojnë ushqim nga fast food restoranet dhe shkojnë në pushime në bungalow në Dojran për 7 ditë në qershor – kujtojnë nga LSM.

Sipas Sindikatës, shporta minimale si mjet reflekton jetën e vështirë të një familjeje dhe për këtë theksojnë se qëllimi i saj nuk është t’u tregojë krijuesve të politikave se me kaq mund të mbijetosh, por të tregojë se nuk mund të jetosh me kaq dhe se është i nevojshëm rritja e menjëhershme e pagave.

Si do të llogaritet shporta – ajo është për një familje katër anëtarëshe.

Indeksi i çmimeve të konsumit, i njohur si CPI (Consumer Price Index), mat ndryshimin e çmimeve të mallrave dhe shërbimeve që blejnë, përdorin ose paguajnë familjet dhe kjo është një masë e rëndësishme për inflacionin në BE. Në SHBA matet konsumi i ashtuquajtur i konsumatorëve urbanë, që përfshijnë rreth 87 për qind të popullsisë. Përfshihen individë, familje me numër të ndryshëm anëtarësh, por për llogaritje përdoret familja katër anëtarëshe.

Në Kanada ose Australi, ndonjëherë përdoret familja tipike me dy të rritur dhe dy fëmijë, por CPI reflekton shpenzimet mesatare të të gjitha llojeve të familjeve. Në vitin 2023, Franca prezantoi shportën e ashtuquajtur “anti-inflacionare” në marrëveshje me zinxhirët më të mëdhenj të shitjes me pakicë, që çoi në ulje reale të çmimeve për disa produkte bazë. Spanja e bëri të njëjtën gjë në 2022 dhe 2023, duke kufizuar marzhin e bukës dhe vajit gjatë krizës energjetike dhe inflacionare.