Izraeli kërkon lirimin e të gjithë pengjeve në Gaza, duke hedhur dyshime mbi propozimin për armëpushim

Izraeli po kërkon lirimin e të 50 pengjeve të mbajtura nga Hamasi në Gaza përpara se të pranojë një propozim të ri për një armëpushim 60-ditor, i miratuar të hënën nga grupi palestinez. Një zyrtar izraelit tha se ky qëndrim është “në përputhje me parimet e përcaktuara nga kabineti për t’i dhënë fund luftës”, duke mos e hedhur poshtë hapur planin e ndërmjetësve nga Katari dhe Egjipti, por duke lënë të hapur mundësinë e negociatave të mëtejshme.

Propozimi i ri parashikon lirimin e rreth gjysmës së pengjeve, duke përfshirë 10 pengje të gjalla dhe 18 trupa të pengjeve të vdekur në fazat e para të zbatimit të tij, ndërsa do të vijonin negociatat për një armëpushim të përhershëm dhe lirimin e pengjeve të tjerë. Katari e përshkroi këtë plan si “pothuajse identik” me një propozim të paraqitur nga SHBA më herët, të cilin Izraeli e kishte pranuar, por Hamasi e kishte refuzuar.

Burime palestineze thanë se plani i ri përfshin lirimin e tetë pengjeve të gjalla në ditën e parë, dy të tjerë në ditën e 50-të, ndërsa trupat e 18 pengjeve të vdekur do të dorëzoheshin në faza të ndryshme deri në ditën e 60-të. Në këmbim, Izraeli do të lirojë rreth 1,500 të burgosur nga Gaza, 150 palestinezë që vuajnë dënime me burgim të përjetshëm dhe 50 të tjerë që vuajnë dënime më të gjata se 15 vjet. Forcat izraelite do të tërhiqeshin përkohësisht nga disa zona të Gazës gjatë armëpushimit, por do të mbeteshin të pozicionuara në korridoret strategjike Morag dhe Filadelfia në jug të territorit.

Megjithëse Hamasi ka pranuar propozimin pa kërkuar ndryshime, Izraeli ka shprehur dyshime. Kryeministri Benjamin Netanyahu nuk ka komentuar drejtpërdrejt mbi planin, por të hënën deklaroi se Hamasi ndodhet “nën presion të madh”. Kabineti izraelit pritet të miratojë këtë javë planin e ushtrisë për të pushtuar Qytetin e Gazës, ku sulmet intensive kanë detyruar mijëra banorë të largohen. Netanyahu ka përsëritur se synimi i Izraelit është pushtimi i të gjithë Gazës dhe eliminimi përfundimtar i Hamasit, ndërsa muajin e kaluar dështuan bisedimet indirekte për armëpushim.

Zyrtarët e Katarit konfirmuan se plani i ri është “98% i njëjtë” me atë të paraqitur nga i dërguari amerikan Steve Witkoff në qershor, i cili parashikonte një armëpushim 60-ditor dhe lirimin e pengjeve në këmbim të qindra të burgosurve palestinezë. Izraeli e kishte pranuar atë propozim, por Hamasi e hodhi poshtë për shkak të mungesës së një garancie për armëpushim të përhershëm. Sipas deklaratave zyrtare, Izraeli mbetet i vendosur që marrëveshja e ardhshme të përfshijë lirimin e të gjithë pengjeve pa përjashtim.

Kryeministri Netanyahu ndodhet përballë presionit të madh politik. Partnerët e tij të ekstremit të djathtë në koalicion kërkojnë vazhdimin e luftës deri në shkatërrimin e Hamasit dhe më pas aneksimin e Gazës, duke kundërshtuar çdo marrëveshje të pjesshme. Ministri i Financave, Bezalel Smotrich, tha se “është e ndaluar të dorëzohesh dhe t’i japësh një litar shpëtimi armikut”. Nga ana tjetër, familjet e pengjeve dhe një pjesë e madhe e opinionit publik izraelit kërkojnë që qeveria të arrijë një marrëveshje sa më shpejt për kthimin e pengjeve në shtëpi.

Ndërkohë, situata humanitare në Gaza mbetet katastrofike. Sipas Ministrisë së Shëndetësisë të territorit të kontrolluar nga Hamasi, mbi 62,000 persona janë vrarë që prej nisjes së ofensivës izraelite pas sulmit të 7 tetorit 2023, ku u vranë rreth 1,200 njerëz në Izraelin jugor dhe 251 të tjerë u morën peng. Shumica e popullsisë së Gazës është zhvendosur disa herë, mbi 90% e banesave janë dëmtuar ose shkatërruar, ndërsa sistemi shëndetësor dhe infrastrukturor është rrënuar pothuajse plotësisht. OKB dhe ekspertët ndërkombëtarë kanë paralajmëruar se “skenari më i keq i urisë po zhvillohet aktualisht” për shkak të mungesës së ushqimit dhe furnizimeve bazë.