Në humnerën e degjenerimit: një analizë e thellë mbi krizën në BFI

(Përkitazi me librin elektronik “Krizë morale në BFI – nga skandali në skandal”, të cilin
kohë më parë e publikoi Korporata për Produksion, Informim dhe Botim “1kliklarg”,
Tiranë, në bashkëpunim me Lëvizjen Myslimane për Reforma në Bashkësinë Fetare Islame
të Republikës së Maqedonisë së Veriut )

Nga Mr. Eset Shaqiri

Në këtë libër të gjashtë me radhë që po i vihet në dispozicion publikut, përballemi me një analizë
të thellë, të detajuar dhe të pandërprerë mbi një prej krizave më të mëdha morale dhe
institucionale që Bashkësia Fetare Islame (BFI) ka përjetuar në historinë e saj më të re. Nuk
është vetëm një botim tjetër, por një dokument i fuqishëm që sjell në pah realitetet më të errëta të
një institucioni që dikur konsiderohej si një nga shtyllat kryesore të identitetit dhe besimit tonë
shpirtëror. Titulli i tij, “Krizë morale në BFI – nga skandali në skandal”, flet vetë për një rrugë të
rrezikshme dhe të dhimbshme që po përshkon ky institucion, duke nxjerrë në dritë një fenomen
të thellë dhe shumëplanësh, që shkon përtej thjesht një serie problemesh administrative apo
organizative.
Kjo përmbledhje artikujsh nuk përbën vetëm një kritikë të thatë apo një koleksion akuzash, por
është një akt denoncimi i hidhur dhe i pa kompromis, i cili synon të hapë sytë e të gjithë
besimtarëve dhe qytetarëve ndaj atyre që po e shkatërrojnë nga brenda institucionin më të
rëndësishëm fetar në vend. Ajo na përball me faktin e pamohueshëm se BFI-ja është përfshirë në
një proces të vazhdueshëm të rënies morale, ku vlerat shpirtërore dhe etike janë zëvendësuar nga
interesat e ngushta, intrigat e pushtetit dhe një mungesë e thellë përgjegjshmërie. Ky libër hedh
dritë mbi një realitet që për shumë vite i shqetëson myslimanët e vendit, një realitet ku tradhtia
ndaj besimit, spiunimi, manipulimi i brendshëm dhe shkeljet e ligjit janë bërë pjesë e
përditshmërisë në një nivel që askush nuk guxon ta mohojë më.

Nga institucion i shenjtë në arenë skandalesh: rruga e rënies së BFI-së
Me kalimin e kohës, ajo që ishte një institucion i respektuar dhe i besuar nga miliona muslimanë,
sot përballet me një krizë që rrezikon jo vetëm funksionimin e tij, por edhe vetë misionin e tij
shpirtëror dhe shoqëror. Ky është një institucion që dikur ishte simbol i integritetit, unitetit dhe
qëndrueshmërisë në besim, por që tani po shndërrohet në një terren ku kërcënimet morale dhe
institucionale janë bërë norma, ndërsa transparenca dhe përgjegjshmëria mungojnë në mënyrë
shqetësuese. Përmes faqeve të këtij libri, lexuesi konfrontohet me një realitet tronditës, ku një

seri skandalesh të hapura dhe të fshehta kanë krijuar një atmosferë cinizmi dhe mosbesimi, duke
rënë në kundërshtim të hapur me misionin themelor të BFI-së.
“Kriza morale në BFI – nga skandali në skandal” ka si mision kryesor të hedhë dritë mbi këto
probleme, duke nxjerrë në pah jo vetëm gabimet e dukshme, por edhe ato të fshehta, lidhjet e
errëta dhe ndikimet e jashtme që kanë ndikuar në degradimin e këtij institucioni. Nëpërmjet
analizave kritike dhe dëshmive konkrete, ky libër është një thirrje për reflektim të thellë dhe
veprim urgjent nga të gjitha palët e interesuara – nga vetë institucionet fetare, deri tek besimtarët
dhe shoqëria civile në përgjithësi.
Në këtë mënyrë, libri shërben si një pasqyrë zhgënjyese, por shumë e nevojshme, e situatës ku
ndodhet sot BFI-ja, duke theksuar domosdoshmërinë e një ringritjeje morale dhe institucionale
që do të përfshijë ripërtëritjen e besimit dhe përkushtimit ndaj vlerave të larta fetare dhe
shoqërore. Nëse nuk ndërmerren masa të menjëhershme dhe të vendosura për të ndalur këtë
rrënim, rreziku që ky institucion i shenjtë të humbasë përgjithmonë kredibilitetin dhe rolin e tij
kryesor në jetën e komunitetit musliman do të bëhet realitet tragjik.
Në përmbledhje, ky libër nuk është thjesht një kronikë e skandaleve; është një dokument i
fuqishëm që na detyron të reflektojmë thellë mbi rrugën që kemi ndjekur si komunitet dhe mbi
nevojën për të rimarrë kontrollin dhe drejtimin moral të institucioneve tona. Ai na kujton se
institucionet fetare, siç është BFI, nuk mund të jenë kurrë objekt i manipulimeve të ngushta
politike apo interesi personal, por duhet të qëndrojnë si gardianë të moralit, unitetit dhe
drejtësisë. Kjo përmbledhje artikujsh është, pra, një apel i fortë për ndershmëri, transparencë dhe
ringritje të institucioneve fetare dhe morale, në mënyrë që të rikthehet besimi dhe krenaria që një
herë ato përfaqësonin për ne të gjithë.

Tradhtia e besimit si krim kolektiv ndaj komunitetit
Në faqet e këtij libri gjejmë një portret të hidhur dhe të detajuar të një degjenerimi të thellë që ka
prekur Bashkësinë Fetare Islame, një degjenerim që shkon përtej dukjes së jashtme dhe prek
thelbin më të ndjeshëm të çdo komuniteti fetar: tradhtinë e besimit. Kjo tradhti nuk është thjesht
një akt i izoluar apo një gabim personal, por një fenomen i thellë dhe sistematik, i cili përfshin jo
vetëm individë të caktuar, por shtrihet në strukturat më të larta institucionale të BFI-së. Ajo
përbën një plagë të hapur që shkatërron gradualisht themelet mbi të cilat është ndërtuar ky
institucion, duke e kthyer një vend që dikur simbolizonte integritetin dhe besueshmërinë në një
arenë të manipulimeve, intrigave dhe përçarjeve të brendshme.
Në këtë kontekst, tradhtia e besimit merr përmasa katastrofike, pasi nuk prek vetëm
marrëdhënien midis individit dhe besimit të tij fetar, por edhe marrëdhënien institucionale me të
gjithë besimtarët. Kur udhëheqësit e një institucioni fetar fillojnë të veprojnë në mënyrë që bie në
kundërshtim me parimet dhe vlerat që duhet të mbrojnë, ata në fakt po tradhtojnë gjithë
komunitetin që kanë betuar të shërbejnë. Kjo nuk është thjesht një shkelje e detyrës, por një
shkatërrim i besimit të thellë shpirtëror që lidh besimtarët me institucionin e tyre fetar. Në këtë
mënyrë, tradhtia bëhet një plagë kolektive, një krizë që prek gjithçka: nga identiteti fetar, te
lidhjet shoqërore dhe tek stabiliteti moral i komunitetit.
Libri paraqet me detaje sesi kjo tradhti e institucionalizuar ka bërë që misioni dhe qëllimet
themelore të BFI-së të devijojnë nga rruga e drejtë. Në vend që të jetë një institucion që udhëheq,
mbështet dhe bashkon besimtarët në mbarë vendin, BFI-ja është shndërruar në një arenë ku
interesa të ngushta personale dhe politike dominojnë, duke e bërë atë më pak një simbol të

besimit dhe më shumë një mjet për realizimin e axhendave të errëta. Ky proces i degjenerimit
shpjegohet nëpërmjet një serie skandalesh dhe dështimesh të njëpasnjëshme, ku ligjet dhe
rregullat bazë kushtetuese dhe morale shkelet me qëllim dhe pa ndëshkim, dhe ku transparenca
dhe përgjegjshmëria mungojnë totalisht.
Një nga pasojat më dramatike të kësaj tradhtie është degradimi i besimit te njerëzit e thjeshtë, ata
që kërkojnë në BFI një udhëzim moral dhe shpirtëror. Në vend që të ndihen të mbështetur dhe të
frymëzuar, ata përballen me zhgënjime të thella, me ndjenja mosbesimi dhe mosqartësie për të
ardhmen e komunitetit të tyre fetar. Kjo krijon një atmosferë ku përçarjet, ndasitë dhe mosbesimi
bëhen norma, duke e vënë në rrezik jo vetëm stabilitetin e Bashkësisë Fetare Islame, por edhe
harmoninë shoqërore në përgjithësi.
Në fund të fundit, ky libër është një thirrje e qartë dhe e pamohueshme për reflektim dhe
vetëdije. Ai kërkon që çdo anëtar i komunitetit, nga besimtarët e thjeshtë te udhëheqësit më të
lartë, të kuptojë se tradhtia e besimit është një plagë që nuk mund të injorohet pa pasoja fatale. Pa
një përkushtim të sinqertë për ndreqjen e këtyre gabimeve dhe një rikthim tek vlerat themelore të
besimit, rruga drejt një ringritjeje të Bashkësisë Fetare Islame do të mbetet e vështirë, madje e
mundimshme. Ky libër është një zgjim i domosdoshëm për të gjithë ne, që të kuptojmë se vetëm
duke u përballur me të vërtetën mund të ndërtojmë një të ardhme më të ndritur për institucionin
që ka shërbyer si gur themeli i jetës fetare dhe morale të shumë brezave.

Spiunazhi dhe manipulimi: dimensioni i errët i kontrollit mbi BFI-në
Në mënyrë të veçantë, ky libër hedh dritë mbi një realitet shqetësues që ka prekur institucionet
që dikur njiheshin për integritetin, drejtësinë dhe unitetin e tyre, duke i kthyer ato në arenë të
përplasjes së interesave të ngushta dhe lojërave të fshehta të pushtetit. Ato institucione që dikur
përfaqësonin shtyllat kryesore të komunitetit fetar, tani kanë humbur rolin e tyre bazë dhe janë
shndërruar në terrene ku zhvillohen intrigat më të ndyta politike dhe operacione të fshehta, që i
bien në kundërshtim me parimet e hapjes dhe transparencës që duhet të ishin normë.
Një nga artikujt më të goditur dhe më tronditës në këtë përmbledhje është ai me titullin “Nexhat
Ibrahimi: Shaqë, mos harro, ti ke qenë spiun i UDB-së në Jugosllavi”. Ky artikull zbulon
dimensionin më të errët dhe më shqetësues të krizës morale dhe institucionale që po përjeton
Bashkësia Fetare Islame. Në mënyrë dramatike, ai evidenton faktin se institucionet tona fetare
nuk janë vetëm të kapura nga intrigat e zakonshme politike, por janë bërë arenë ku shërbimet
sekrete dhe spiunazhi kanë depërtuar thellë, duke krijuar një klimë mosbesimi dhe frike që nuk
është karakteristikë e një institucioni të hapur dhe të ndershëm.
Kjo situatë ka sjellë një përçarje të thellë jo vetëm midis figurave kryesore të udhëheqjes, por
edhe në mes besimtarëve, të cilët tani kanë frikë dhe dyshime se institucionet që duhet t’i
mbrojnë dhe t’i udhëheqin në rrugën e drejtë shpirtërore janë infiltruar nga mekanizma të fshehta
dhe agjentë të interesave të ndryshme politike dhe sekrete. Ky fenomen i spiunazhit tregon qartë
se misioni shpirtëror i këtij institucioni është jo vetëm i cenuar, por edhe i rrezikuar në mënyrë të
drejtpërdrejtë. Kur institucionet e besimit shndërrohen në skena të konspiracioneve dhe
manipulimeve, ato humbasin autoritetin dhe besueshmërinë e tyre, duke lënë pas një boshllëk të
madh shpirtëror dhe moral në komunitet.
Gjithashtu, ky artikull nxjerr në pah një të vërtetë që deri më tani ishte përpjekur të fshihej:
përdorimi i shërbimeve sekrete dhe operacioneve të spiunazhit nuk është fenomen i izoluar, por
pjesë e një skeme të qëllimshme për të kontrolluar dhe manipuluar institucionin e BFI-së nga

brenda. Kjo jo vetëm që vë në dyshim integritetin e udhëheqësve, por edhe e bën Bashkësinë
Fetare Islame një mjet në duart e grupeve të ndryshme të interesit, të cilët nuk kanë aspak
përkushtim ndaj misionit shpirtëror, por synojnë të përdorin institucionin për realizimin e
axhendave të tyre politike apo personale.
Në këtë kuadër, përdorimi i spiunazhit dhe intrigave të fshehta kthehet në një armë të rrezikshme
që shkatërron themelet e besimit dhe unitetit brenda komunitetit fetar. Kjo gjendje e mbytjes së
transparencës dhe përgjegjësisë nuk mund të çojë askund tjetër veçse në degradimin e mëtejshëm
të BFI-së dhe në humbjen e besimit të popullatës, që për shumë breza e ka pasur këtë institucion
si një pikë referimi shpirtërore dhe morale.
Pra, artikulli “Nexhat Ibrahimi: Shaqë, mos harro, ti ke qenë spiun i UDB-së në Jugosllavi” nuk
është thjesht një kritikë apo një ekspozim i thjeshtë, por një zbulim tronditës që bën të qartë se
problemi në zemër të BFI-së është më i thellë dhe më kompleks sesa sa mendohej, dhe kërkon
një reflektim të thellë, por edhe një angazhim serioz për pastrimin dhe rigjallërimin e këtij
institucioni të shenjtë.

Një thirrje për ringritje morale dhe reflektim kolektiv
Degjenerimi moral dhe institucional, si fenomen tragjik, manifestohet në mënyrë të qartë dhe të
pamëshirshme në çdo faqe të kësaj përmbledhjeje të rëndësishme. Libri paraqet një tablo ku
shkeljet kushtetuese nuk janë më përjashtim apo incidente të rralla, por janë kthyer në një gjendje
përditshmërie të trishtë dhe të papranueshme. Institucionet, që dikur përfaqësonin shtyllat e
drejtësisë, stabilitetit dhe moralit në komunitetin tonë, tani janë shndërruar në mjete që përdoren
në mënyrë të pandershme për të shërbyer interesa personale, të cilat janë në kundërshtim me
mirëqenien dhe të mirën e përgjithshme të besimtarëve dhe të shoqërisë në tërësi.
Në vend që të ishin faktorë mbështetës të stabilitetit dhe unitetit, këto institucione janë kthyer në
instrumente të pushtetit të padrejtë dhe arbitrar. Ato përdoren për të fshehur skandale, për të
manipuluar opinione, dhe për të mbuluar me heshtje të dhunshme çdo zë kritik që kërkon
përgjegjësi dhe transparencë. Në këtë kontekst, artikujt me tituj të tillë si “Mbledhjet që i heshtin
skandalet dhe dështimet” dhe “Akademizimi i udbashit” janë dëshmi të qarta se një sistem i tërë
ka humbur vizionin e vet, është i kapur dhe i manipuluar nga interesa të errëta, dhe po
funksionon si një makineri për të shkatërruar çdo shpresë për rigjallërim dhe moralizim.
Kjo përmbledhje nuk është thjesht një koleksion artikujsh kritikë; ajo është më shumë se kaq —
është një pamje tronditëse e një realiteti të hidhur dhe të dhimbshëm, një realitet që ka mbërthyer
Bashkësinë Fetare Islame dhe që po e dëmton thellë atë komunitet të gjerë besimtarësh që i janë
përkushtuar rrugës së besimit dhe moralit të pastër.
Ky libër është një manifest moral, një thirrje për reflektim të thellë dhe për veprim të
menjëhershëm, për të ndalur rrëshqitjen në një humnerë të pafund të degradimit dhe për të
rivendosur vlerat që dikur e bënë BFI-në një institucion të respektuar dhe krenari për muslimanët
e vendit.
Në këtë përmbledhje, lexuesi do të gjejë zbardhjen e misionit djallëzor që synon të rrënojë gjithë
atë histori të lavdishme dhe krenari që muslimanët e vendit kanë ndjerë dikur për BFI-në. Para
ndërhyrjes dhe puçit të Shaqir Fetait, ky institucion kishte një histori të pasur dhe një rol të
rëndësishëm në ndërtimin e identitetit shpirtëror dhe moral të komunitetit. Por tani, me veprimet
e tij destruktive, ai po shkatërron frymën dhe besimin kolektiv, duke e kthyer në një institucion të
depersonalizuar, të copëtuar dhe të degraduar.

Ky libër është i gjithi i ndërtuar mbi një angazhim të paepur për të zbuluar dhe lakuriqësuar
misionin e vërtetë dhe të fshehtë të pushtetit brenda BFI-së. Ai nuk është një përmbledhje e
heshtur e ngjarjeve, por një thirrje e hapur dhe e fortë që u drejtohet të gjithë atyre që dëshirojnë
të kuptojnë jo vetëm ngjarjet, por edhe arsyet dhe mekanizmat që çuan në këtë krizë. Ai i fton
lexuesit të jenë pjesë aktive e reflektimit dhe ndryshimit, duke kuptuar se vetëm përmes
transparencës, ndershmërisë dhe angazhimit qytetar mund të shpëtohet dhe rigjallërohet
institucioni që ka qenë një simbol i besimit dhe moralit në komunitetin tonë.
Në këtë rrugëtim, lexuesi do të përballet me analiza të hollësishme, opinione të guximshme dhe
dëshmi të pakundërshtueshme që nuk lënë vend për keqkuptime apo justifikime të kota. Ky libër
është një thirrje për zgjim dhe ndërgjegjësim, për t’u bërë pjesë e ndryshimit të domosdoshëm
dhe për të mos lejuar që institucionet tona fetare të humbasin përgjithmonë shpirtin dhe misionin
e tyre të shenjtë.
Në fund të fundit, ky libër është një alarm i rëndësishëm për komunitetin tonë – një thirrje që
kërkon të prekë çdo zemër dhe të ngrejë një valë të re vetëdijësimi, sepse vetëm përmes
reflektimit të sinqertë dhe veprimeve të guximshme mund të kthejmë besimin dhe moralin në
institucionet tona fetare dhe, më gjerë, në shoqërinë tonë.