OBSH-ja miraton një marrëveshje historike mbi pandemitë – 11 vende abstenuan

Anëtarët e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) miratuan një marrëveshje historike për t’u përgatitur për pandemitë e ardhshme pas shpërthimit të Covid-19 që vrau miliona njerëz midis viteve 2020 dhe 2022, por mungesa e SHBA-së hodhi dyshime mbi efektivitetin e marrëveshjes.

Pas tre vitesh negociatash, Asambleja Botërore e Shëndetësisë në Gjenevë miratoi një pakt ligjërisht të detyrueshëm. Shtetet anëtare të OBSH-së e mirëpritën miratimin me duartrokitje.

Pakti shihet gjerësisht si një fitore për anëtarët e agjencisë globale të shëndetësisë në një kohë kur Shtetet e Bashkuara po tërheqin fondet nga organizata shumëpalëshe si OBSH-ja.

“Marrëveshja është një fitore për shëndetin publik, shkencën dhe multilateralizmin. Ajo do të sigurojë që së bashku ta mbrojmë më mirë botën nga kërcënimet e ardhshme pandemike”, tha Drejtori i Përgjithshëm i OBSH-së, Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Çfarë thotë marrëveshja?
Pakti siguron që ilaçet, terapitë dhe vaksinat të jenë të disponueshme globalisht kur të ndodhë pandemia e ardhshme. Gjithashtu kërkon që prodhuesit që marrin pjesë në marrëveshje të dhurojnë 20 përqind të vaksinave, ilaçeve dhe testeve të tyre në OBSH gjatë pandemisë për të siguruar që vendet më të varfra të kenë akses.

Megjithatë, negociatorët amerikanë braktisën diskutimet mbi marrëveshjen pasi Presidenti Donald Trump – pasi mori detyrën në janar – filloi një proces 12-mujor të tërheqjes së SHBA-së, deri tani mbështetësi më i madh financiar i OBSH-së, nga organizata e mbështetur nga OKB-ja.

Prandaj, SHBA-të, të cilat kanë investuar miliarda dollarë në zhvillimin e vaksinave gjatë pandemisë Covid, nuk do të jenë të detyruara nga marrëveshja. Dhe shtetet anëtare të OBSH-së nuk do të përballen me penalizime nëse nuk e zbatojnë atë.

Asnjë vend nuk ishte kundër, por 11 abstenuan.
Marrëveshja u kërcënua të hënën vonë kur Sllovakia bëri thirrje për votim, pasi kryeministri i saj, skeptik ndaj një vaksine Covid-19, kërkoi që vendi i tij të kundërshtojë miratimin e marrëveshjes.

Njëqind e njëzet e katër vende votuan pro, asnjë vend nuk votoi kundër dhe 11 vende, përfshirë Poloninë, Izraelin, Italinë, Rusinë, Sllovakinë dhe Iranin, abstenuan.

Disa ekspertë të shëndetit e kanë mirëpritur marrëveshjen si një hap drejt barazisë më të madhe në kujdesin shëndetësor global, pasi vendet më të varfra mbetën pa vaksina dhe mjete diagnostikuese gjatë pandemisë Covid-19.

Marrëveshja nuk do të hyjë ende në fuqi.
Ky dokument “përmban dispozita kyçe, veçanërisht në kërkim dhe zhvillim, të cilat, nëse zbatohen, mund ta drejtojnë përgjigjen globale ndaj pandemive drejt një barazie më të madhe”, tha për Reuters Michelle Childs, drejtoreshë e avokimit të politikave në iniciativën Barna për Sëmundjet e Neglizhuara.

Të tjerë vlerësojnë se marrëveshja nuk i ka përmbushur ambiciet e saj fillestare dhe se pa një kornizë të fortë për zbatim, mbetet rreziku i dështimit në një pandemi të ardhshme.

“Është një guaskë bosh… Është e vështirë të thuhet se është një marrëveshje me një angazhim të vendosur ku ka një angazhim të fortë… Është një pikënisje e mirë. Por do të duhet të evoluojë”, tha Gian Luca Burci, një këshilltar akademik në Qendrën Globale të Shëndetit në Institutin e Diplomuar të Gjenevës, një organizatë e pavarur kërkimore dhe arsimore.

Marrëveshja nuk do të hyjë në fuqi derisa të miratohet një aneks mbi ndarjen e informacionit mbi patogjenët. Negociatat për këtë do të fillojnë në korrik me qëllim paraqitjen e aneksit në Asamblenë Botërore të Shëndetësisë për miratim, njoftoi OBSH-ja. Një burim diplomatik perëndimor sugjeroi se mund të duhen deri në dy vjet që të arrihet një marrëveshje.