Cilat janë mineralet kritike të Ukrainës dhe çfarë dihet për marrëveshjen me SHBA-në?

Ukraina dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës nënshkruan të mërkurën një marrëveshje të promovuar nga presidenti amerikan Donald Trump për shfrytëzimin e përbashkët të burimeve të saj të energjisë dhe mineraleve, pas disa muajsh negociatash të tensionuara.

Më poshtë gjeni një përmbledhje e mineraleve kritike, duke përfshirë metalet e rralla dhe burimet e tjera natyrore në Ukrainë:

Shërbimi Gjeologjik i SHBA-së konsideron 50 minerale si kritike, duke përfshirë metalet e rralla, nikelin dhe litiumin.

Mineralet kritike janë thelbësore për industri të tilla si mbrojtja, pajisjet e teknologjisë së lartë, hapësira ajrore dhe energjia e gjelbër.

Çfarë burimesh të mineraleve ka Ukraina?

Ukraina ka depozita të 22 nga 34 mineralet e identifikuara nga Bashkimi Evropian si kritike, sipas të dhënave ukrainase. Ato përfshijnë materiale industriale dhe ndërtimi, aliazh ferro, metale të çmuara dhe jo-hekuroze, dhe disa elementë të rrallë të tokës.

Sipas Institutit të Gjeologjisë të Ukrainës, vendi zotëron metale të rralla si lantanumi dhe ceriumi, të përdorura në televizorë dhe ndriçim; neodimi, i përdorur në turbinat me erë dhe bateritë e automjeteve elektrike; dhe erbiumi dhe itriumi, aplikimet e të cilave variojnë nga energjia bërthamore te laserët. Hulumtimet e financuara nga BE-ja tregojnë gjithashtu se Ukraina ka rezerva skandiumi.

Forumi Ekonomik Botëror ka thënë se Ukraina është gjithashtu një furnizuese potenciale kryesore e litiumit, beriliumit, manganit, galiumit, zirkoniumit, grafitit, apatitit, fluoritit dhe nikelit.

Shërbimi Gjeologjik Shtetëror tha se Ukraina ka një nga rezervat më të mëdha të konfirmuara në Evropë, të vlerësuara në 500,000 ton metrikë, të litiumit – jetik për bateritë, qeramikën dhe qelqin, raporton Reuters, transmeton Klankosova.tv.

Vendi ka rezerva titaniumi, kryesisht të vendosura në rajonet e tij veriperëndimore dhe qendrore, ndërsa litiumi gjendet në qendër, lindje dhe juglindje.

Rezervat e grafitit në Ukrainë, një përbërës kyç në bateritë e automjeteve elektrike dhe reaktorët bërthamorë, përfaqësojnë 20% të burimeve globale. Depozitat janë në qendër dhe në perëndim, transmeton Klankosova.tv.

Ukraina gjithashtu ka rezerva të konsiderueshme qymyri, megjithëse shumica janë tani nën kontrollin e Rusisë në territorin e pushtuar.

Analistët dhe ekonomistët e minierave thonë se Ukraina aktualisht nuk ka miniera të metaleve të rralla që funksionojnë komercialisht.

Kina është prodhuesi më i madh në botë i metaleve të rralla të tokës dhe shumë mineraleve të tjera kritike.

Çfarë dihet për marrëveshjen?

Të dy vendet nënshkruan marrëveshjen në Uashington pas muajsh negociatash nganjëherë të tensionuara, me pasiguri që vazhdoi deri në momentin e fundit me fjalën e një force të momentit të fundit.

Marrëveshja krijon një fond të përbashkët investimesh për rindërtimin e Ukrainës, ndërsa Trump përpiqet të sigurojë një zgjidhje paqeje në luftën trevjeçare të Rusisë në Ukrainë.

Sekretari i Thesarit Scott Bessent dhe Zëvendëskryeministrja e Parë e Ukrainës Yulia Svyrydenko u panë duke nënshkruar marrëveshjen në një foto të postuar në X nga Thesari, i cili tha se marrëveshja “sinjalizon qartë angazhimin e Administratës Trump për një Ukrainë të lirë, sovrane dhe të begatë”.

Svyrydenko shkroi në X se marrëveshja parashikon që Uashingtoni të kontribuojë në fond. Ajo tha gjithashtu se marrëveshja parashikon ndihmë të re, për shembull sisteme të mbrojtjes ajrore për Ukrainën. SHBA-të nuk e trajtuan drejtpërdrejt atë sugjerim.

Svyrydenko tha se marrëveshja i lejoi Ukrainës të “përcaktojë se çfarë dhe ku të nxjerrë” dhe se nëntoka e saj mbetet në pronësi të Ukrainës.

Ajo deklaroi se Ukraina nuk ka detyrime borxhi ndaj Shteteve të Bashkuara sipas marrëveshjes, një pikë kyçe në negociatat e gjata midis dy vendeve. Ajo tha se kjo ishte gjithashtu në përputhje me kushtetutën e Ukrainës dhe fushatën e Ukrainës për t’u bashkuar me Bashkimin Evropian.

Drafti nuk ofroi asnjë garanci konkrete sigurie nga SHBA-ja për Ukrainën, një nga qëllimet e saj fillestare.

Cilat burime ukrainase janë nën kontrollin e Kievit?

Lufta ka shkaktuar dëme të gjera në të gjithë Ukrainën, dhe Rusia tani kontrollon rreth një të pestën e territorit të saj.

Pjesa më e madhe e depozitave të qymyrit në Ukrainë, të cilat furnizonin me energji industrinë e çelikut para luftës, janë përqendruar në lindje dhe janë humbur.

Rreth 40% e burimeve metalike të Ukrainës janë tani nën pushtimin rus, sipas vlerësimeve të një grupi ekspertësh ukrainas.