Libri i ri i Titanik/ Zbulohet historia e frikshme e momentit të fundit të kapitenit … ndryshon gjithçka

Miliona shikuesish kanë parë kapitenin Edward John Smith të vdesë si një hero. Por, a është kjo e vërteta?

Në filmin e madh të James Cameron të vitit 1997, kapiteni i Titanic është në timon ndërsa anija fundoset në Oqeanin Atlantik kur uji shpërthen në dritaret e kabinës së timonit.

Kjo është një histori shumë ndryshe nga ajo që u tregua tetë dekada më parë, më 18 prill 1912 – tre ditë pas fundosjes – kur “Los Angeles Express” shpalli në faqen e parë: “Kapiteni E.J. Smith vrau veten.”

Ditën tjetër, “Daily Mirror” i Britanisë e shpalli në kopertinën e saj: “Kapiteni Smith vret veten”

Ndërkohë që po zhvilloheshin hetimet zyrtare për tragjedinë detare në Nju Jork dhe Londër, të mbijetuarit pretenduan se edhe ata kishin dëgjuar thashetheme për sjelljen e tij jo të nderuar. Dhe mes raporteve, disa të pasigurta, për zakonet e pirjes së alkoolit të kapitenit, shpejtësinë e pakujdesshme të Titanic dhe paralajmërimet e injoruara për akujt që ndodheshin përpara.

Detarët e kohës ishin të nderuar që të udhëtonin me atë anije. A mundet që kapiteni më i paguar në botë, vërtet e mbylli jetën e tij në poshtërim?

Tani një libër i ri pretendon se ka sqaruar gjithçka. Autori Dan E. Parkes është i bindur se Smith nuk vrau veten, por është mbytur ose ka ngrirë në ujërat e akullt, së bashku me 1,495 të tjerë.

Në llogarinë e tij të studiuar me kujdes, “Titanic Legacy: The Captain, The Daughter and The Spy,” Parkes insiston që njollat mbi reputacionin e Smith janë të paarsyeshme.

Si provë të shpërndarjes së historive të çuditshme, Parkes përshkruan se si tre muaj pas fundosjes, një burrë nga Baltimore pretendoi se Smith kishte mbijetuar dhe po jetonte i fshehur në Maryland.

Disa vite më vonë, revista “Life” raportoi se një “i rrënuar” në Ohio po pretendonte gjithashtu se ishte marinari i shpallur i vdekur.

Parkes gjithashtu nuk gjen asnjë provë që të tregojë se Smith po e shtynte Titanic shumë shpejt në udhëtimin e tij të parë, duke injoruar paralajmërimet.

Ai përgënjeshtron raportet për pirjen e alkoolit nga ana e Smith dhe për ndjenjën e tij të pafuqisë ndërsa anija po fundosej.

Ndërsa pati shumë “dëshmitarë okularë… që raportuan për një oficer që qëlloi dhe për vetëvrasje,” Parkes argumenton se personi ishte i panjohur dhe për rrjedhojë, ishte e pamundur të ishte marinari fatkeq.

Në vend të kësaj, Parkes sugjeron që pasagjerët e traumatizuar dëgjuan të shtënat, ndoshta të qëlluara për të kontrolluar turmën e panikosur dhe supozuan, pa prova, se ishte Smith që po vriste veten.

Të mbijetuarit, të zemëruar dhe të habitur nga kthesa e ngjarjeve, kërkuan dikë për të fajësuar dhe gjetën kapitenin, thotë Parkes.

Kundrejt historisë për vetëvrasjen, Robert Williams Daniel, një bankier 27-vjeçar dhe pasagjer i klasës së parë, tha se “pa kapitenin Smith” ndërsa Titanic po zhytej në oqean.

Ai i tha Neë York Herald në atë kohë se pa kapitenin të mbytej në ujë.

“Vdiq si një hero”, deklaroi Daniel.

Frederick Dent Ray, një punonjës 33-vjeçar i sallonit të klasës së parë, dëshmoi para një hetimi të SHBA që punonjësi personal i Smith, Arthur Paintin, ishte “i fundit që ishte pare duke qëndruar pranë kapitenit”.

Një milioner nga Connecticut, Frederick Hoyt, përshkroi se si ai shkoi në dhomën e tij, hoqi rrobat e jashtme – duke besuar se kishte më shumë mundësi për mbijetesë pa ato rroba të trasha – dhe më pas u takua me Smith.

Ai tha se ai dhe Smith ndanë një pije të fortë, për të përballuar të ftohtin, para se Hoyt të hidhej.

Dhe Isaac Maynard, një kuzhinier 31-vjeçar, dëshmoi në Nju Jork se “pa kapitenin që qëndronte në urë” ndërsa vetë ai u rrëmbye në det.

“Një nga djemtë që u mbajt pas varkës tentoi ta shpëtonte duke shtrirë dorën, por ai nuk e pranoi dhe tha ‘Kujdesuni për veten, djema.’ Nuk di çfarë ndodhi me kapitenin, sepse nuk mund ta shikoja në atë moment, por supozoj se ai u fundos.”

Pak prej të mbijetuarve që pretendojnë se panë Smith që të vriste veten janë të besueshëm, thotë Parkes, pasi ata ishin në varkat e shpëtimit që ishin nisur shumë përpara fundosjes përfundimtare.

Parkes citon të mbijetuar të tjerë që pretenduan se Smith shkoi edhe më tej në heroizmin e tij, duke notuar drejt një varke shpëtimi me një fëmijë të mbajtur mbi ujë dhe duke ia dorëzuar fëmijën, por duke refuzuar të hipte në varkë vetë.

Frederick Harris, një zjarrfikës, i tha gazetës britanike The Ëestern Daily Mercury se “pashë kapitenin të hidhej në ujë dhe të kapte një fëmijë, të cilin e vendosi në një nga varkat, për të cilat kishte shumë pak. Nuk e pashë kapitenin më pas.”

Parkes argumenton se veprimet heroike ishin krejt të pritshme për një njeri kaq të kërkuar nga udhëtarët që kërkonin luksin dhe që fitoi nofkën “Kapiteni i Milionerëve.”

Dhe, sipas Parkes, Smith parashikoi fatin e tij.

I shqetësuar për qëndrueshmërinë e Titanic, Ada Murdoch, e cila ishte gruaja e oficerit të parë, Ëilliam Murdoch, i paralajmëroi kapitenin Smith për një “profeci” në një roman të tillë për fundin e një anijeje të madhe.

“Po,” ka raportuar se tha Smith, sipas Chicago Tribune, “nëse anija më e madhe në botë fundoset, unë do të shkoj me të.”