Gënjeshtra dhe mashtrimi janë të zakonshme në mes politikanëve të Kosovës

Mr.Ali Hertica
Sharlatani i gëzuar është një arketip i bukur. Por jo nëse përcakton diskutimin dhe ne përfundojmë në një kulturë gjysmë të vërtetash, thotë antropologu Kramer.
Politikanët dhe kompanitë jo gjithmonë i marrin faktet shumë seriozisht. Lista e shembujve aktualë është e gjatë. Pa pushim shohim të njëjtën valle rituale të mosbesimit, tronditjes, faljes, zemërimit, lojës me fjalët dhe këmbënguljes për veprim të pa njerzishme të liderve politik .Më bën përshtypje se sa të ndjeshëm jemi të gjithë ndaj tregimeve budallaqe, trukeve të marketingut, paraqitjeve, gënjeshtrave, gjysmë të vërtetave dhe historive të egra. Vitet e fundit, shum antropolog, ka hetuar modelet dhe dinamikat që luajnë një rol në këtë. Përfundimi im është se ne jemi të humbur në një kulturë mashtruese, një kulturë në të cilën ne vazhdimisht bëjmë shaka me njëri-tjetrin, për shembull për migrimin dhe krimin.
Jetojmë në një kohë transformimesh të mëdha. Rendi ekzistues është për diskutim, ne duhet të heqim dorë nga të njohurat dhe kufijtë duhet të zhvendosen. Në këtë dinamikë konfuze ndryshimi, na pëlqen të fshihemi pas sigurive të rreme dhe joshemi shumë lehtë nga premtimet e bukura.Ky interim i pasigurt është fusha e lojës së mashtruesve, specialistëve të manipulimit të së vërtetës. Mashtruesi është një arketip që e hasni në mbarë botën në histori dhe mite. Mashtruesit thyejnë kufijtë dhe shkatërrojnë lopët e shenjta. Veprimet e tyre krijojnë situata dhe mundësi të reja. Ata janë shpesh qesharak dhe të pafajshëm, por gjithashtu mund të jenë të pasjellshëm ose kriminelë të çiltër.
I takon të gjithëve të përfshirë të bëjnë një gjykim moral për shakatë mashtruese. A ishte Robin Hood një hero apo një horr,a është një veprim politikisht i zgjuar të humbasësh emailet ose faturat dhe të mos kesh kujtesë aktive për diçka, apo është sjellje e vrazhdë dhe kriminale,a është një drejtor që arrin të lëmojë shifrat vjetore duke anashkaluar me zgjuarsi informacionin vendimtar udhëheqësi ideal, disi neglizhent apo dikush që mashtron? A lejohet shpikja e një ndarjeje midis qytetit dhe fshatit për të forcuar historinë tuaj apo shenjën e një sharlatani.Mashtruesit janë të domosdoshëm për ndryshim, por nëse keni shumë prej tyre, gjithçka ngrin. Ju nuk e doni Pinokun si udhëheqës të vendit. Dhe kjo është pikërisht ajo që po ndodh tani. Arketipi mashtrues ka arritur të manovrojë veten në qendër të jetës sonë vitet e fundit. Shumë nëpunës civilë të lartë kanë ‘menaxhim perceptimi’ në përshkrimin e punës së tyre. Ne i adhurojmë njerëzit me kafshime të thjeshta tingujsh dhe presim pozicione kompakte për çështje komplekse. Shumë shpesh ne ngatërrojmë taktikat e mashtruesve me udhëheqjen karizmatike.
Ndikimi i mashtruesit në shoqërinë tonë moderne është tronditës. Realiteti është bërë diçka për t’u përkulur sipas vullnetit tuaj. Kush mund ta bëjë këtë më së miri ka fuqi. Mashtruesi ka ekzistuar gjithmonë, por përzierja e rritjes së pakufizuar ekonomike, internetit e pakuptueshme, përhapja e produkteve financiare të pakuptueshme dhe inteligjenca artificiale i ka lënë vendin lojës së pafundme me kufijtë.Është koha për të hequr mashtruesit nga qendra . Rreziku më i madh nuk vjen nga njerëzit që shfaqin sjellje mashtruese, por nga njerëzit që nuk i rezistojnë mjaftueshëm kësaj.Shumë kompani kanë një kod sjelljeje për të treguar se kanë në zemër interesat më të mira të botës. Këto kode sjelljeje nuk janë më pa detyrim. Gjykatësi beson se kompanitë duhet të mbajnë premtime të tilla për sjelljen etike të biznesit.