Një armik politik nuk duhet të jetë moralisht i keq apo etikisht i shëmtuar

Mr.Ali Hertica

Për të arritur në një koncept të politikës , që është diçka tjetër nga ‘politikë’ ose ‘politikë partiake’, së pari duhet të identifikojmë kategoritë specifike. Për ta bërë këtë duhet të shikojmë dy fenomene që janë të dukshme për të gjithë. Së pari, për konceptet politike, përfaqësimet dhe fjalët që kanë një kuptim polemik. Fjalë që kanë në mendje një kontradiktë konkrete dhe janë të lidhura me një situatë konkrete dhe të cilat, “nëse nxirret pasoja e tyre përfundimtare”, rezulton në ndarje në mik dhe armik. Fjalë si shtet, demokraci, shoqëri, klasë, sovranitet dhe shtet ligjor.

Së dyti, ‘politika’ përdoret shpesh në gjuhë si sinonim i ‘politikës partiake’. Por këto janë dy gjëra të ndryshme. Kjo bëhet e qartë kur përpiqemi të barazojmë ‘politikë’ dhe ‘politikë partiake’. Sipas Schmitt, kjo është e mundur vetëm nëse shteti humbet forcën e tij si njësi politike e një populli – të organizuar brenda kufijve territorialë – dhe kontradiktat e brendshme bëhen më të forta se kontradikta e jashtme e përbashkët me një shtet tjetër. Nga ana tjetër, ‘politika’ është një aspekt që shfaqet në çdo pjesë të shoqërisë dhe përfshin një polemikë të caktuar.

Duket se e konsideron çdo kundërshtar vendas si një armik, shqetësohet për ekzistencën e një ‘mundësie reale’ të formimit në grup të qytetarëve që kanë interesa ose pikëpamje të kundërta dhe që mund të ndahen në ‘rastin ekstrem’ në miq. dhe armiqtë. Megjithëse dallimi mik/armik është një dallim posaçërisht politik tek i cili pluralizmi demokratik mund të gjurmojë veprimet dhe motivet politike, ai nuk jep një përkufizim apo përshkrim shterues të përmbajtjes së tij. Dallimet në ‘politike’ mund të qëndrojnë edhe në fushën morale (e mirë dhe e keqe), estetike (e bukur dhe e shëmtuar) ose në atë ekonomike (të dobishme dhe të dëmshme, fitimprurëse dhe jofitimprurëse), por jo vetëm në dallimin mik/armik. . Për shembull, një armik politik nuk duhet të jetë moralisht i keq apo etikisht i shëmtuar. As nuk është e nevojshme që ai të veprojë si konkurrent ekonomik. Madje mund t’ju duhet të bëni biznes me të. Sipas Schmitt-it, dallimi midis mikut dhe armikut synohet thjesht, dhe ai e përsërit atë në disa vende, për të treguar shkallën ekstreme të intensitetit të një lidhjeje ose ndarjeje, të një shoqërimi ose shkëputjeje.

Me librin, Carl Schmitt përpiqet të sigurojë një kundërpeshë ndaj forcave liberale që duan të zëvendësojnë veprimin politik dhe luftën politike me konkurrencën ekonomike dhe diskutimin etik. Jo pa arsye libri u ribotua këtë vit. Bëhet fjalë për një temë jashtëzakonisht aktuale. Domethënë se çfarë është në thelb politika. Politika nuk është diçka që mund të kufizohet në partitë politike, sistemin parlamentar apo politikën partiake. Politika është në thelb ekzistenca e kontradiktave, interesave të kundërta dhe konflikteve të interesit. Kushdo që pretendon se jeta nuk është një konflikt interesash ose se ka të bëjë vetëm me të mirën ose të keqen (dimensioni moral), mohon karakterin potencialisht agonist të politikës. Dhe nuk bën asgjë tjetër veçse mohon ose mbulon konfliktet e interesit. Si në të majtë, ashtu edhe në të djathtë të spektrit politik, në anën progresive dhe konservatore, ekziston mendimi se ‘politika’ nuk mund t’u japë përgjigje pyetjeve të sotme dhe se duhet t’u japim më shumë pushtet ‘qytetarëve’ ose ‘popullit’. duhet vënë poshtë. Kjo bazohet në supozimin se nuk ka interesa konfliktuale mes ‘qytetarëve’ ose njerëzve.

Mendimi mik/armik ka marrë një dimension të ri me ardhjen e Trump. Në çdo hap ai akuzon kundërshtarët (të brendshëm) si ‘armik’, ‘tradhtar’ ose ‘spiun’. Kundërshtarët politikë ndonjëherë portretizohen edhe si armiq të njerëzve në Evropë. Nga vjen ky fenomen? Një nga mendimtarët që u përpoq të ekspozonte parimet bazë të të menduarit mik/armik është studiuesi ligjor dhe filozofi politik gjerman Carl Schmitt (1889-1985

Edhe pse libri u botua me emrin Koncepti i politikës, një përkthim më i mirë do të kishte qenë Rreth Politikës. Sipas Schmitt-it, rrallë mund të gjesh një përkufizim të qartë të ‘politikës’. ‘Politikja’ është një koncept që nuk kufizohet vetëm në ato vende ku shfaqet ‘politika’ ose ‘debati politik’. Zakonisht fjala përdoret vetëm negativisht, si e kundërta e koncepteve të tjera të ndryshme. Si në antiteza si politika dhe ekonomia, politika dhe morali, politika dhe ligji. Kjo tregon diçka që është e qartë në të folur, por që ende nuk përcakton se çfarë është konkretisht…