Politikat aktuale neoliberale nga e djathta sociale deri tek e djathta ekstreme

Mr.Ali Hertica

Politika e identitetit është kryerja e politikës bazuar në karakteristikat e një grupi të caktuar dhe jo në një vizion të gjerë shoqëror. Nën grupi mund të përbëhet në bazë të arsimit, pronës, racës, profesionit, gjinisë, moshës, fesë, klasës shoqërore etj. Fokusi është shpesh në disa tema që janë të zakonshme në grupin e përcaktuar në Kosovë. Individët reduktohen në vetëm disa nga karakteristikat e shumta që posedojnë në mënyrë që të apelojnë për grupin më të madh të mundshëm. Temat që nuk lidhen drejtpërdrejt me identitetin përkatës shmangen nga frika e frikësimit të votuesve. Kjo pastaj rezulton në retorikë që arrin të vendosë grupin dominues kundër grupeve minoritare dhe anasjelltas. Qeveria mund të përpiqet t’i kapërcejë këto kontradikta, por edhe mund t’i mprehë ato. Klima aktuale e krahut të djathtë duket më shumë e përqendruar në lojërat, sesa në tejkalimin e kontradiktave në shoqëri. Për shembull, ne dëgjojmë rregullisht deklarata të tilla si “azilkërkuesit na marrin shtëpitë”, “pse punëtorët duhet të paguajnë për njerëzit që nuk duan të bëjnë punë të rënda apo të pista?”, “Shumë emigrantë janë shumë dembelë për të punuar” ose ” Minimat nuk duhet të ankohen, sepse pinë duhan dhe pinë si të çmendur”. Kjo përforcon pakënaqësinë si në grupet dominuese ashtu edhe në ato pakicë, dhe bashkë me të edhe thirrjen për edhe më shumë politika identitare.

Shqetësimi themelor i politikës së identitetit është se pabarazia midis nëngrupeve në shoqëri përdoret gjithmonë si një argument për të favorizuar në mënyrë të padrejtë një grup ndaj një tjetri. Ky përfitim mund të bëhet në shumë mënyra; materiale duke rritur pagën ose shpërblimet për grupe të caktuara, fizike duke edukuar një grup dhe duke ndëshkuar të tjerët, psikologjike duke lavdëruar një grup dhe duke nënçmuar ose degraduar të tjerët, sociale duke lejuar grupe të caktuara të marrin pjesë në aktivitete komunitare marrin dhe përjashtojnë të tjerët. Kjo nxit polarizimin e mëtejshëm në shoqërin Kosovare.

Studimet e fundit nga, ndër të tjera, tregojnë se kontradiktat sociale janë rritur vitet e fundit. Për shembull, njerëzit me arsim dhe punë të mirë jetojnë mesatarisht 15 vjet më gjatë me shëndet të mirë sesa njerëzit në të ashtuquajturat zona të privuara me kushte të këqija jetese dhe pune. Kushtet shëndetësore si obeziteti, stresi, diabeti dhe, që nga viti 2020, edhe Covid-19 përkeqësojnë dallimet. Sikur të mos mjaftonte kjo, rezulton se shëndeti i keq dhe varfëria zakonisht transmetohen brez pas brezi. Prandaj, ideali i barazisë së mundësive i predikuar në qarqet liberale duket të jetë një përrallë e vazhdueshme.

Është shumë e lehtë të pretendosh se të gjithë në shoqëri kanë mundësi dhe më pas të jepen shembuj të njerëzve që kanë dalë nga varfëria dhe mjerimi dhe që kanë fituar një pozitë të mirë në shoqëri. Por është ende rasti që të privilegjuarit dhe pasardhësit e tyre kanë akses shumë më të mirë në të gjitha llojet e rrjeteve, institucioneve dhe skemave nga të cilat mund të përfitojnë. Falë mungesës së rregulloreve në dekadat e fundit, kjo gamë e institucioneve të pabarazisë është rritur vetëm: nga trajnimet e shtrenjta të provimeve te zbritjet e taksave dhe sigurimet. Fakti që herë pas here shohim reklama për takime dhe sigurime për të arsimuarit e lartë, dëshmon prirjen e të pasurve për të mbajtur njëri-tjetrin në pozitë. Nga ana tjetër, njerëzit që tashmë kanë shumë pak dënohen relativisht rëndë me gjoba në rritje dhe mohim të aksesit në shërbimet kyçe, si uji ose energjia elektrike, kur bëhet një gabim minimal. Mantra liberale e “vetëpërgjegjësisë” ose “nxitja për të filluar” shpesh keqpërdoret për të justifikuar këto situata. Kjo nuk e ndryshon faktin që grupet me të ardhura dhe pasuri më të ulëta përjetojnë presionin dhe stresin më të madh dhe kanë më shumë gjasa të futen në telashe më të thella sesa të ndihmuara realisht nga qeveria. Madje duhet paguar një kontribut personal për asistencën për ristrukturimin e borxhit. Kjo politikë prek të gjithë në fund të shoqërisë. Kutia e saktë së cilës i përkasin këta njerëz nuk ka rëndësi: për sa kohë ata kanë një portofol të vogël, ata do të shkelmohen më poshtë. Kjo kulturë mosbesimi i kushton shoqërisë shumë herë më shumë sesa thjesht anulimi i të gjitha borxheve, por ajo përforcon dallimet klasore dhe kështu fuqinë e të pasurve në pushtete Kosovës.

Politikat aktuale neoliberale, nga e djathta sociale deri tek e djathta ekstreme, po vënë kundër njëri-tjetrit grupet e cenueshme minoritare, gjë që nuk është në interesin më të mirë të askujt, përveç të pasurve, të cilët nuk duhet t’u përgjigjen pyetjeve të pakëndshme në lidhje me drejtësinë tatimore. Nuk bëhet fjalë për një politikë të mundësive të barabarta, sepse kjo kërkon impulse të veçanta në arsim dhe këshillim në komunitet, strehim të mirë dhe të përballueshëm dhe kujdes shëndetësor. Për të larguar vëmendjen.