Legjitimiteti i autoritetit Politikë

Mr.Ali Hertica

Koncepti normativ i legjitimitetit politikë është parë shpesh lidhur me justifikimin e autoritetit të politikës kosovare. Për të bërë kuptim të këtij interpretimi të legjitimitetit, autoriteti duhet të kuptohet si një koncept i veçantë. Kjo pikëpamje nënkupton se autoriteti de facto de mund të ekzistojë pa qenë të ligjshëm. Mendimtari Locke ka paraqitur një interpretim të tillë të legjitimitetit ne një gjendje të natyrës në të cilin të gjithë individët janë njësoj të lirë në kuptimin që ata posedojnë autoritet të barabartë politik. Një shtet i së drejtës së barabartë, të gjithë politikëbersit të manifestohen në gjendje të natyrës, nuk është mjaft specifike për të sunduar një shoqëri dhe nuk mundë të zbatojë vetë kur shkelen. Zgjidhja e këtij problemi është një kontratë shoqërore që transferon autoritetin politikë në një shtet civil që mund të realizojë dhe sigurojë ligjin natyror. Sipas Locke, është në kundërshtim me paraardhësit të tij Hobbesin,ku kontratat sociale në këtë mënyrë nuk krijon autoritet politikë. Autoriteti politikë është i mishëruar në individë dhe ekziston në gjendjen e natyrës. Kontrata shoqërore transferon autoritetin në shtetin e natyrës në një organ të veçantë politikë. Ndërsa autoriteti politikë në këtë mënyrë para-ekziston në gjendjen e natyrës, legjitimiteti është një koncept që është specifik për shtetin civil. Sepse kriteri i legjitimitetit që Locke është historike, megjithatë, ajo që ka rëndësi si autoritet legjitim mbetet e lidhur me gjendjen e natyrës. Legjitimiteti i pushtetit politikë në shtetin civil varet, sipas Locke, nëse transferimi i autoritetit ka ndodhur në rrugën e drejtë. Në mënyrë të veçantë, kjo varet nga pëlqimi individëve: “Askush nuk mund të vihet nga kjo pasuri dhe i nënshtrohen pushtetit politikë të një tjetër pa pëlqimin e tij” Çdokush që e ka dhënë pëlqimin e tyre shprehin ose të heshtur të kontratës sociale është i detyruar t’i bindet ligjeve të një shteti për .Locke kupton kriterin e miratimit për të aplikuar jo vetëm për institucionalizimin origjinal të një autoriteti-çfarë politike ku Rawls e quan “pëlqimin me origjinë”. Kjo gjithashtu vlen edhe për vlerësimin e vazhdueshëm të performancës së një politike të regjimit ku Rawls e quan këtë “pëlqim të bashkuar”. Ky kriter i legjitimitetit është negativ ajo ofron një llogari , kur autoriteti efektiv pushon të jet legjitim. Sipas kësaj llogarie, nëse një regjim aktual politikë është legjitim kthehet dhe respekton kufizimet e ligjit natyror. Kur një autoritet politikë tejkalon kufijt e ligjit natyror, ajo pushon të jetë e ligjshme dhe, për këtë arsye, nuk ka më një detyrim për të zbatuar të gjitha urdhërimet e tij. Për Locke ëshrë ndryshe për autoritetin e Hobbes ku politika në këtë mënyrë nuk është absolute. Në fakt, autoriteti absolut politikë është domosdoshmërisht e paligjshme sepse pezullon ligjin natyror. Letërsia bashkëkohore ka zhvilluar idet e Locke-së në disa mënyra. John Simmons (2001) bën një dallim ndërmjet arsyetimin moral të autoritetit dhe shteti të tij politikë të legjitimitetit politikë të një veçantie të realizuar historikish. Sipas Simmons, autoriteti i shtetit varet nga defensibiliteti moral, ku duhet të tregohen suksesese të një shteti që është moralisht i mirë. Nëse janë apo jo ai ka një detyrim për të zbatuar të gjitha urdhërimet e veçanta të shtetit ku varet nga pëlqimi aktuale . Simmons në mënyrë eksplicite mbron këtë pikëpamje ku Lockean është kundër kantian dhe alternativave e Rawlsian. Ai argumenton se kjo e fundit është gabimisht me turbullira dhe dallimin në mes të krijimit legjitimitetin e autoritetit të një shteti të veçantë dhe krijimin e të cilit autoriteti i saj politikë është i justifikuar moralisht. Pikënisja në kërkimet shkencore për shoqërinë njerëzore është rregullshmëria ose ivariacioni ,që një kërkim shkencor nomotetik do të përshkruante si ligjshmëri në vijë me shkencat e naryrës,që aktorët në shoqëri do të ishin të prirur ta zbatonin nga ana teknike dhe institucionale.Trajtimi i mësipërm i egoiznit të ngushtë si premisë në letërsinë e (Publik Choice).Një shknencëtar kritik,jashtë qëndrimit normativ,i shikon me sy kritik ivariacionet dhe sqaron se çfarë i kushtëzon ato.Kushtet dhe shkaqet mund të gjenden në një strukturë shoqërore që përmban një raport zotërues të papranueshëm.Këtu është rasti të përmendim kritikën për mënyrën e sjelljes racionale dhe komunikative të kritikës ndaj vijës së ligjshmëris.

Në ndonjë rast ,ashtu si në psikoanalizë,mjafton që ta sjellësh këtë raport në ditët e sotme dhe varacionet e vrojtuara ,zhduken. Për këtë arsye ky model kërkimi është qujtur model i kërkimit shkencor psikoanalitik.Në raste të tjera ,reformat ndoshta reforma të thella,do të ishin të domosdoshme.Në themel të analizës qëndron një ide që ka në shumë koncepte racionale,se instrumentale .Interesat praktike përkundër aryre teknike,u përgjigjen racionalizmit komunikativ,që është aftësia për të nxjerrë,apo shoshitur dhe vlerësuar argumentet.Këtu është rasti të sjellim në mendje konceptin mbi racionalizmin bruto.Ky koncept hedh dritë edhe mbi mundësitë e kërkimeve shkencore dhe kritike në ditët e sotme.

Si pikëpamje mbi realitetin ashtu dhe parapëlqimet,mund të korrigjohen dhe njëkohësisht të marrin një argumentim më të mirë.Në një fazë të mëvonshme të mendimeve dhe kërkimeve të ,,Theorie des kommunikativen Handelns 1981,,ka ndodhur një riorientim ,ku tri modelet e kërkimit dhe interesat e tyre konstruktive kanë dalë në sfond.Njëkohësisht që ka një vazhdimësi,një koncept më të pasur racional dhe kushte për një shoqëri ku format e ndryshme të racionalizmit qëndrojnë në qendër.Këtu do të ishet e mjaftushëm me disa fjalë për biseda mbi problemin normativ të një shoqërie.Përpjekja për të ndikuar me mjete të tjera,quhet thyrje të rregullave të bisedës dhe biseda nuk duhet të jetë e detyrushme.Në demokraci bisedat e përkryara,pa detyrime,që janë thellsisht çliruse,sherbejnë si ide rregulluse këto biseda filozofet i quajnë demokraci deliberative.Një demokraci e tillë zhvillohet si në planin lokal,ashtu dhe në planin kombëtar dhe ndërkombëtar.Një diskutim progmatik,vlerat dhe parapëlqimet janë të diskutimit etiko-politike,diskutimet kërkojnë të sqarojnë identitetin dhe kuptimin e shoqërisë.