Legjislacioni nuk i pengon zakonet kulturore të mbeten pengesë

Mr.Ali Hertica

“Gratë përdoren kudo si mjet për një imazh më të mirë. Por askush nuk mund të vërtetojë se ata trajtohen në mënyrë të barabartë. Është ende bota e burrave kudo”. Mustafa Özbilgin e mbështet këtë deklaratë me shifra nga studimet për Pakistanin dhe Turqinë.Pakistani dhe Turqia kanë shumë të përbashkëta. Të dy vendet janë joarabe, kanë një shumicë myslimane, kanë qenë të kolonizuara dhe kanë një formë të madhe të pabarazisë gjinore. Dallimi është në legjislacion: ai i Turqisë bazohet në parime laike si ndarja e kishës nga shteti, ndërsa ai i Pakistanit bazohet në ligjin e Sheriatit. Aktiviteti ekonomik i grave në Turqi dhe Pakistan është përkatësisht 51.2% dhe 36.7%.

Në pamje të parë, Turqia duket se është një vend ku gratë kanë pozitë të barabartë në fushën e punës. Özbilgin shpjegon: “Vura re se në Turqi gratë janë të përfaqësuara fuqishëm në sektorin bankar dhe në bursë. Por më pas vura re se vetëm në shtresat e larta dhe të mesme gjendja e grave ka përparuar. Nëse shikojmë sektorin e bujqësisë, shohim shumë pak femra, ndërkohë që aty gjendet punësimi më i madh’.

Sipas studimit të tij, shpjegimi për këtë është se lëvizja feministe në Turqi i ka kushtuar pak rëndësi pozitës së gruas në shtresat e ulëta shoqërore. Özbilgin denoncon politikat e politikanëve turq. “Për të mbrojtur gratë, ato vijnë me propozime të çuditshme,” thotë ai. “Për shembull, tani ekziston një rregull që thotë se gratë kanë të drejtë për pesë ditë pushim gjatë menstruacioneve të tyre. Cili punëdhënës do të punësojë me lehtësi një grua nëse ajo mungon për pesë ditë çdo muaj?

Ai gjithashtu beson se Turqia ka një obsesion me të kaluarën. Si liberal, ai e kupton se vendi dëshiron të mbrojë karakterin e tij laik. “Pyetja ime është: çfarë progresi u ofron grave kjo?” Ai vazhdon: “Duke mos pranuar gra me shami në universitete, ato mund të përdoren edhe nga fetarët si viktima të laicizmit”.

Edhe Pakistani nuk është i kursyer nga kritikat e Özbilgin kur bëhet fjalë për pjesëmarrjen e grave në tregun e punës. “Ka pasur përparim në atë vend nëpërmjet një lëvizjeje të grave, por kjo ka qartë kufijtë e saj,” thotë Özbilgin. “Legjislacioni nuk i pengon zakonet kulturore të mbeten pengesë për gratë pakistaneze.” Si shembull, ai përmend “purdah”, një traditë kulturore që i ndalon gratë të kontaktojnë burrat jashtë familjes. “Ky zakon paraqitet si pjesë e Islamit dhe kështu legjitimohet.”

Profesori thekson se e sheh të kotë të diskutojë se çfarë është apo jo nga Islami, apo cili është interpretimi i saktë i kësaj feje. “Është e rëndësishme që barazia mes gjinive të reflektohet në praktikë,” shpjegon ai. Përveç kësaj, ai beson se lufta kundër pabarazisë gjinore duhet të jetë e pavarur nga një ideologji. Özbilgin: “Të gjitha ideologjitë, qofshin laike apo fetare, dominohen nga burrat.”Vëzhgimin e fundit ai e gjen edhe në Evropën Perëndimore, përfshirë në Flanders. “Sa herë që ka një debat që ka të bëjë me gratë dhe të drejtat e tyre, ne shohim se janë kryesisht burrat ata që e bëjnë debatin. Zakonisht zëri i femrave në fjalë nuk dëgjohet shumë”, thotë profesori.

Meryem Almaci e partisë Green! dhe anëtare e panelit gjatë bisedës pas ligjëratës, analiza e Mustafa Özbilgin lidhet me mundësitë e grave në tregun belg të punës. “Gratë janë ende të diskriminuara në të gjitha llojet e mënyrave,” thotë Almaci. “Ky diskriminim ndonjëherë ekziston edhe për shkak të kontekstit dominues që e lejon atë. Dikush me shami mund të diskriminohet lehtësisht. Refuzimi i një gruaje sepse ajo ka sy blu, nga ana tjetër, është diçka që të gjithë bien dakord se nuk është e mundur.” Përparim

Por Özbilgin është i bindur se ndryshimi po vjen, si për sa i përket pjesëmarrjes së grave muslimane në tregun e punës, ashtu edhe për sa i përket dukshmërisë së tyre në pjesën tjetër të domenit publik. “Tridhjetë vjet më parë nuk do të kisha parë një grua të vetme muslimane të veshur me shami këtu në një leksion,” thotë ai. “Tani shoh tre. Është progres i ngadaltë, por një ndryshim i madh.”