Populizmi nuk ka reputacion të mirë por është gjithmonë i keq për demokracinë

Mr.Ali Hertica

“Populizmi është një term që përdoret shumë, por jo gjithmonë është i përcaktuar qartë. Edhe në shkencë ka ende ndarje, nëse populizmi është një ideologji, një strategji apo një stil politik.këtë strategji e përdorin shumë lider Kosovar që jan të rrejshem nga ideologjia .Por tani ka një marrëveshje që opozita e “popullit” dhe “elitës” është në thelbin e populizmi dhe mashtrim i tyre.

Populistët më pas argumentojnë se ata janë përfaqësuesit e vetëm legjitim të “popullit”. Ata besojnë se vullneti i popullit është vendimtar për një demokraci dhe prandaj besojnë se politika duhet të jetë shprehje e këtij vullneti të popullit. Prandaj, populistët përpiqen t’ia kthejnë pushtetin nga elita njerëzve. “Ndryshe nga ideologjitë e tjera, populizmi është një “ideologji e hollë” – domethënë një ideologji që nuk mund të japë përgjigje të plota për çështjet politike dhe sociale. Prandaj, populizmi zakonisht lidhet me ideologji të tjera, për shembull me nacionalizmin – atëherë ne po flasim për populizëm të krahut të djathtë. Socializmi është populizëm i majtë. Pra, populizmi është paksa si një kameleon që merr ngjyrën e mjedisit ku ndodhet.Fakti që populizmi ka shumë manifestime të ndryshme shkakton konfuzion. Politikanët që përshkruhen si ‘populistë’ shpesh nuk kanë shumë të përbashkëta në shikim të parë. Ne përdorim termin, për shembull, për politikanët e krahut të djathtë si Geert Wilders ose Marine Le Pen, të cilët janë të përkushtuar ndaj një politike të rreptë migracioni, por ne përdorim termin edhe për partitë e majta si Podemos spanjolle, të cilat janë të përkushtuar ndaj të drejtave të votimit të emigrantëve. Pavarësisht këtyre dallimeve thelbësore, të dy përshkruhen si populistë sepse janë të përkushtuar ndaj ‘njerëzve të thjeshtë’, të cilët thonë se po injorohen dhe shfrytëzohen nga një ‘elitë e korruptuar’.

“Populizmi në thelb është vetëm pjesë e demokracisë. Populizmi ndonjëherë barazohet me oportunizëm, demagogji ose radikalizëm të djathtë. Prandaj shpesh përdoret si një lloj sharje për të përshkruar politikanët që nuk ndajnë pikëpamjet tona. Për shumë njerëz, populizmi ka një konotacion negativ. Por ky është një keqkuptim themelor: populizmi nuk është as i mirë as i keq. Ndryshe nga partitë ekstremiste, partitë populiste nuk janë antidemokratike. Ata nuk nxisin dhunë, as nuk vënë në dyshim rregullat e lojës së demokracisë. Megjithatë, partitë populiste në përgjithësi nuk i kushtojnë ndonjë rëndësi pluralizmit apo të drejtave të pakicave. Sovraniteti popullor dhe parimi i shumicës janë qendrore për populistët. Kjo është në kundërshtim me vlerat dhe institucionet e demokracisë liberale. Por populizmi gjithashtu mund të pasurojë demokracinë duke ekspozuar probleme të rëndësishme politike. Mund të angazhojë votuesit në procesin demokratik duke i motivuar ata të shkojnë në votime.”

“Në përgjithësi, populizmi shpesh manifestohet përmes një refuzimi të hapur të korrektësisë politike. Për populistët, asnjë temë nuk është tabu. Megjithëse ka lëvizje populiste jo të djathta në Evropë që kombinojnë populizmin me një formë socializmi – mendoni për shembull SYRIZA në Greqi ose Podemos në Spanjë – në Evropë kemi të bëjmë kryesisht me parti populiste radikale të krahut të djathtë.Këto parti janë kryesisht nacionaliste. Për shkak se në teori ka edhe rryma liberale të nacionalizmit, shumë politologë preferojnë të përdorin termin amerikan ‘nativizëm’. “Nativizmi” është një formë e nacionalizmit që thotë se shtetet duhet të banohen ekskluzivisht nga njerëz që janë gjithashtu pjesë e “kombit”, sepse njerëzit dhe idetë jo-indigjene janë një kërcënim. Kjo është arsyeja pse populizmi i krahut të djathtë shpesh manifestohet në deklarata ksenofobike dhe politika kundër imigracionit.Në ditët e sotme, edhe përfaqësuesit e rendit të vendosur politik përdorin rregullisht deklarata populiste. Prandaj, nëse politikanët janë populistë, zakonisht nuk është një çështje “po apo jo”, por më shumë “pak a shumë”.Si është e mundur që partitë populiste të krahut të djathtë po fitojnë terren aktualisht në disa vende evropiane dhe aspak në të tjera?

“Kërkimi im është i motivuar pikërisht nga ky enigmë dhe në disertacionin tim e bëj këtë pyetje në veçanti për Beneluksin. Pse partitë populiste të krahut të djathtë duket se janë më të suksesshme në Holandë dhe Flanders sesa në Luksemburg dhe Walloni? Wallonia është një rast veçanërisht tërheqës, sepse ky rajon në fakt ka një ‘tokë të përsosur’ për partitë populiste të krahut të djathtë. Por për të shpjeguar suksesin e partive populiste të krahut të djathtë, nuk duhet parë vetëm në anën e kërkesës (‘Pse votuesit tërhiqen nga partitë populiste të krahut të djathtë?’), por edhe në anën e ofertës (‘A ka ndonjë parti që gjithashtu a mund të përkthen zëra?’). Prandaj, shumë studiues shpjegojnë ndryshimin në sukseset populiste të krahut të djathtë në Evropë nëpërmjet ‘anës së ofertës’. Sigurisht që është e vërtetë se nuk ka (ende) një parti populiste të krahut të djathtë ‘të besueshëm’ në Walloni. Por unë mendoj se ky shpjegim është shumë i lehtë. Mendoj se dy faktorë luajnë një rol qendror: media dhe partitë e vendosura. Së bashku ata veprojnë si portierë që kontrollojnë se kush hyn në arenën elektorale. Në Wallonia, ekziston një marrëveshje formale mes gazetarëve për të mënjanuar plotësisht partitë radikale të krahut të djathtë. Ata nuk duan t’u ofrojnë një platformë politikanëve që mund të etiketohen si kërcënim për lirinë. Pra, nuk shihni kurrë politikanë radikalë të djathtë në televizion atje. Qëllimi i këtij kordoni nuk është të heshtë partitë populiste të krahut të djathtë, por t’i izolojë ato. Kjo e bën të vështirë që lëvizjet e reja të fitojnë terren. Por ky është vetëm një faktor, sepse përveç medias, mendoj se edhe partitë kryesore luajnë një rol vendimtar.Veçanërisht socialdemokratët janë ende mirë. Ndryshe nga partitë social-demokrate në shumë vende të tjera evropiane, Partia Socialiste Valone nuk është zhvendosur në qendër. Si rezultat, partia, ndryshe nga shumë parti të krahasueshme në Evropë, nuk e ka humbur thelbin e votuesve të saj. Partitë e themeluara që arrijnë të adresojnë shqetësimet e votuesve të tyre kryesorë mund të veprojnë si një lloj mbrojtës kundër populizmit. Në përgjithësi, pra, mendoj se partitë e themeluara, veçanërisht ato socialdemokrate, nuk duhet të shihen si viktima të ngritjes së së djathtës radikale, por duhet parë edhe si një nga shkaktarët”.