Shkencëtarët izraelitë kanë kombinuar teknologjinë moderne me një karkalec

Studiuesit në Universitetin e Tel Avivit kanë krijuar atë që mund të jetë pajisja më e ndjeshme e identifikimit të aromave në botë duke kombinuar elektronikën moderne dhe inteligjencën artificiale me “teknologjinë” qindra miliona vjeçare – antenën e karkalecave.

Disa aeroporte përdorin “robot me hundë artificiale” për të zbuluar kontrabandën, p.sh. të marihuanës. Megjithatë, ato aeroporte më të avancuara përdorin qen sepse teknologjitë artificiale nuk mund të konkurrojnë ende me miliona vjet evolucion, siç thotë Prof. Yossi Yovel, Dr. Ben Maoz dhe ekipi i tyre.

Insektet filluan të shfaqen para gjysmë miliard vitesh dhe kjo është koha e mjaftueshme që ata të zhvillojnë aftësitë e tyre. Një mushkonjë, për shembull, mund të zbulojë një ndryshim prej 0.01 për qind në përqendrimin e dioksidit të karbonit, gjë që i çon në “vaktin” e tyre – krijesa që nxjerrin dioksid karboni. Njeriu nuk është as afër aftësive të tilla…

Karkaleca izraelite e shkretëtirës mban erë me antenat e saj. Truku është të lidhni atë sens biologjik me një sistem artificial që ekipi e quan “teknologji e thjeshtë elektro-antenogram” e pajisur me softuer të analizës së aromave. Roboti i tyre nuhatës bio-mekanik është 10,000 herë më i ndjeshëm se pajisjet elektronike të nuhatjes që përdoren zakonisht.

– Çfarë është teknologjia e thjeshtë e elektroantenografisë? Informacioni në trupin e të gjithë organizmave të gjallë transmetohet përmes impulseve elektrike. Organet tona shqisore konvertojnë lloje të ndryshme stimujsh nga mjedisi (p.sh. molekulat e erës) në sinjale elektrike, shpjegon Maoz.

Teknologjia e elektroantenogramit lejon që sinjalet e gjeneruara nga antenat e insekteve të “lexohen” në përgjigje të sinjaleve specifike të nuhatjes.

– Këto sinjale më pas dërgohen në një algoritëm mësimi, për qëllime identifikimi… Në fakt, pasi eksperimenti mbaroi, ne vazhduam të identifikojmë erëra të tjera të ndryshme dhe të pazakonta, si uiski skocez. Krahasimi me pajisjet matëse standarde tregoi se ndjeshmëria e “hundës” së insektit në sistemin tonë është rreth 10.000 herë më e lartë se pajisjet që përdoren sot, Prof. Jovel.

I pyetur se çfarë ndodhi me karkalecin, doktor Maoz shpjegon se vetëm një nga dy antenat e insektit është hequr dhe se një individ mund të jetojë vetëm me një. Por studiuesve iu desh të zgjidhnin një problem tjetër, materiali organik dekompozohet shpejt.

– Për këtë hulumtim, ne krijuam një pajisje që mund të zgjasë funksionimin e antenës deri në 12 orë. Kjo është e mjaftueshme për momentin, thotë profesor Maoz. – Natyra është shumë më e avancuar se ne, ndaj duhet ta përdorim atë. Parimi që kemi treguar mund të përdoret dhe zbatohet për shqisat e tjera, si shikimi dhe prekja. Për shembull, disa kafshë kanë aftësi të jashtëzakonshme për të zbuluar eksplozivët dhe drogën. Krijimi i robotëve me hundë biologjike mund të ndihmojë në shpëtimin e jetës njerëzore dhe identifikimin e kriminelëve në një mënyrë që nuk është e mundur sot. Disa kafshë gjithashtu mund të zbulojnë sëmundje. Vetëm qielli është kufiri!, theksoi prof. Maoz.

Është ende herët për të folur për komercializimin, por ekipi ka vizione të mëdha, kështu që ata tashmë janë në bisedime me entitete të ndryshme qeveritare dhe tregtare.